در طول سال‌های اخیر، بسیار بر روی این مسئله تأمل کرده‌ام که چرا اندیشه‌ی ایرانی، با وجود چیرگی نسبی بر مبانی دمکراسی، مطالبات دمکراسی‌خواهانه و پافشاری بر استقرار دمکراسی در ایران، هرگز نتوانسته است موضوعی بنیادین در این شیوه‌ی نگرش و حاکمیت را که "حق تعیین سرنوشت"است تحمل کند و درست در زمانی که مسئله‌ی حق تعیین سرنوشت ملت‌ها در ایران، به میان می‌آید، به ناگاه، به موجودی "تمامیت‌خواه"، تغییر چهره می‌دهد.

پیش از این، در چند نوشته به موضوع "ذهنیت کشوروندی اندیشه‌ی ایرانی"و تباین و ضدیت آن با "شهروندی"و "دمکراسی"اشاره کرده‌ام و نیز گفته‌ام که دمکراسی ایرانی"به لحاظ بررسى "فضا سازی دمکراتیک"،اغلب محدوداست و بیشتر ازقواعد "دمکراسی گزینشی"پیروى می‌کند اما در این جا به موضوع دیگری اشاره خواهم کرد.

در این یادداشت، به دو مفهوم اشاره می کنم:

- ماهیت ضد قدرتمداری اندیشه‌ی ایرانی
- ماهیت آزادمنشی اندیشه‌ی ایرانی

به باور من، آنچه در تاریخ سیاسی ایران، منجر به تغییر نظام‌ها در ایران شده و از پشتیبانی مردم نیز برخوردار بوده است"صرف‌نظر از آن‌که بسیاری از سلسله جنبانی‌های تاریخ ایران، از دربار شاهان آغاز و در دربار نیز به فرجام رسیده است"بیش از آن‌که "ماهیت آزادمنشی اندیشه و اقدام ایرانی"تلقی شود دارای "ماهیت ضد قدرت مداری"است.

"ضد قدرتمداری مردم ایران"، یک واقعیت اجتماعی است که اساساً ناشی از استبداد تاریخی جامعه است، و در همه‌ی سطوح و ابعاد اجتماعی نیز به چشم می‌آید. پیداست که این موضوع، نه به معنای "عدم بلوغ و رشد سیاسی"، بلکه فرآورده و خروجی چند عامل می‌تواند باشد:

- بیگانگی مردم از مراکز قدرت
- نداشتن حقوق سیاسی
- بی‌بهرگی از حقوق اقتصادی فردی
- فقدان مشارکت اجتماعی

مجموعه‌ی این عوامل سبب می‌شوند که در هر دوره از تاریخ ایران، به تدریج نارضایتی‌ها افزایش یابند و در مقطعی که انباشت نارضایی، با ضعف سلسله‌ی حاکم یا متغیر خارجی، در یک امتداد قرار گیرند، دگرگونی در ساختار سیاسی، محقق شود.

"ماهیت ضد قدرتمداری اندیشه و اقدام ایرانی"، معمولاً یک نتیجه‌ی دیگر نیز داشته است و آن، "درونی شدن"یک آسیب و تبدیل آن به پدیداری است که می‌توان در یک جمله، خلاصه کرد: "می دانیم(می دانستیم) چه نمی‌خواهیم، اما نمی دانیم(نمی دانستیم) چه می خواهیم."

از این رو، "کشش فعال"مردم با ماهیت ضد قدرتمداری، تنها تا زمان سرنگونی نظام، دارای انرژی جنبشی است و به مجرد تحقق آن، انگیزه‌های عمومی مشارکت سیاسی، رو به کاهش می‌گذارند و بستره‌ای مناسب برای "فرصت طلبی سیاسی"گروه‌های خاص در جامعه به وجود می‌آید."در تاریخ ایران، همواره آموزه‌های دین- پایه، توانسته‌اند این فرصت‌طلبی را به سوی قدرت هدایت کنند". به همین دلیل و دلایل پیشین، دیده شده است که حاکمیت‌های جدید، به زودی در "فوق"جامعه قرار می‌گیرند، حقوق و آزادی‌ها را به انحصار خود در می‌آورند و برای مردم، تنها یک حق باقی خواهد ماند: "اراده‌ی خودکامانه‌ی حکومت"و "مساوی بودن همگانی در برابر خودسری حاکمیت".

تکرار و تثبیت مسئله‌ی ذکر شده در تاریخ سیاسی ایران، این موضوع را به یک "منش"در اندیشه‌ی مردمان این سرزمین، تبدیل نموده است. در این‌جا مقصود از "منش"، هم‌خصلت رفتار فردی است و هم مبین شکلی از زندگی و نوع فضا یا اتمسفر اجتماعی است که در هیأت مجموعه‌ای از رسوم و نهادهای جمعی، عینیت یافته است.

اکنون باید پرسید نهادینه شدن وضعیتی که گفته شد چه تبعاتی بر اندیشه و اقدام ایرانی به وجود آورده است؟

- ضعف و ناپایداری مالکیت خصوصی"مالکیت خصوصی در ایران، بیشتر مالکیت شخصی است".
- وابسته نبودن دولت به طبقات اجتماعی
- احساس عدم امنیت دایمی
- فقدان چشم انداز کم و بیش قابل اعتماد در زندگی فرد و اجتماع
همه‌ی نتایج در کنار مؤلفه‌های اولیه، هنگامی که در یک بستره‌ی همگانی ظاهر و در تاریخ، تداوم یابند و بازتولید شوند به وضعیتی منجر خواهند شد که در آن، کسی که حقی ندارد مسئولیتی احساس نخواهد کرد، کسی که امتیازات زندگی‌اش، مطلقاً منوط به اداره‌ی صاحبان قدرت است معمولاً می‌کوشد از خشم آنان در امان باشد، کسی که زور می‌شنود معمولاً خودش هم زور می‌گوید و کسی که می‌داند صاحبان قدرت می‌توانند مالش را غضب کنند یا به دیگری بدهند ضمن پنهان کردن اموال خودش، تلاش می‌کند اموال دیگران را هم غضب کند.

در کنار این وضعیت‌ها، دمدمی مزاجی، افراط و تفریط، تناقض بین حرف و عمل، مصادره به مطلوب‌سازی، رنگ عوض کردن‌ها، نان به نرخ روزخوردن‌ها، گذشته‌گرایی و گذشته‌پرستی و کمال‌پرستی و آرمان‌خواهی نیز به صورت بخشی از "منش"ظهور پیدا می‌کنند.

از میان عوامل و تبعات "ضد قدرتمداری اندیشه، نهاد و اقدام ایرانی"، به چند فاکتور مهم می‌توان اشاره کرد که می‌توان بر اساس آن، به این پرسش پاسخ گفت که "چرا اندیشه‌ایرانی،با وجود ادعای دمکراسی"، نمی‌تواند "حق تعیین سرنوشت"راتحمل کند:

نخست:افراط و تفریط
دوم:کمال پرستی 
سوم: آرمان‌خواهی
چهارم: تاریخ پرستی و گذشته‌گرایی افراطی
پنجم: نگاه گزینشی به اندیشه و اقدام و التقاط‌گرایی

آشکار است که "افراط و تفریط"در یک دامنه‌ی سیاسی، رویه‌ای از "استبدادپذیری مطلق"یا "هرج و مرج‌خواهی"را عینیت خواهد بخشید، کمال پرستی، به تمامیت‌خواهی و یکپارچه‌نگری، تاریخ‌گرایی و گذشته‌گرایی، به قدسی‌نگری و قدسی‌اندیشی و نگاه گزینشی به اندیشه و اقدام، به "درک ناقص و سویه‌دار"و "التقاطی‌اندیشی "خواهد انجامید. در بررسی تاریخ سیاسی ایران، بسیار دیده شده است که می‌توان، به تصاویری هم برخورد که عاری از حقیقت نیستند اما به دلیل حرکت به سوی "حقیقت انتخابی"و "حقیقت منفعت محور"، نه تنها منشأ تغییرات روبه جلو در اندیشه و اقدام نشده‌اند بلکه خود، آسیبی دیگر بر آسیب‌های شناختیک افزوده و به تدیج، نهادینه و درونی گشته‌اند.

پافشاری بر آموزه‌ی "دمکراسی‌خواهی منهای حق تعیین سرنوشت"در اندیشه و اقدام نسل نوین ایرانیان، بیش و پیش از همه چیز، به دلیل "ماهیت ضد قدرتمداری ایرانیان"و نه "منش آزادیخواهی"می‌تواند باشد....

اگر چه من از خانواده ای می آیم که منصور حلاج وار اعتقاد به انسان خدائی و تناسخ روح دارند و مسلمان نیستم، اما واقعا دلم برای اسلام ومؤمنین پاک دل اسلامی بیش از حد می سوزد. امروز صبح شنبه 12 اکتبر ویدئوئی ازجنایت سر بریدن انسانی برایم فرستادند که در آن یک جوان کمتر از 18 سال را، زیر عنوان  آئین اسلام، مانند گوسفند سر بریدند و در هنگام سربریدن این جوان به قول قاتلین کافر، با کارد نه چندان تیز ، آیاتی ازقرآن را می خواندند. من واقعا نمی خواهم خاطر خوانندگان عزیزرا بانشان دادن این ویدئو از این بیشتر مکدر کنم. بهمین دلیل از آوردن آدرس معذورم دارید. اگر واقعا وضع بدین منوال پیش برود و به علاوه همه نظیر برخی ازملاهای کرد و بویژه این ملای مورد بحث ما، بیاندیشند، طولی نخواهد کشید، شاید فوقش صد یادویست سال دیگرکه اسلام ازبین برود. این مدت دوقرن برای آگاهی مردم و ترک عادت نیاز ضروری است. اضافه براینها، هنوز آدمهای ساده لوح و پاک دلی یافت می شوند که صادقانه باور دارند و احتمالا در آئین اسلامی بمانند. در اینجا یک نکته برای محققین وآئین شناسان محرز است که اسلام بااین شیوه رفتارو عمل سیر قهقرائی خود را، همانند مسیحیت که در قرون وسطا با تحت تعقیب قرار دادن و سوزاندن مو حنائی ها به نام جادوگر، به این روز دچار شده اند که امروزه فقط تعدادی از پیر مردان و پیر زنان برای عبادت به کلیسا می روند، طی می کند. تردیدی درآن نیست، درآینده ای نه چندان دور، اکثر مساجد مانند برخی از کلیسا ها و بویژه کلیسای اشتراسبورگ فرانسه، به موزه و تماشاگاه توریستهای جهان، تبدیل خواهند شد، این نکته محرز است. چه بسا خیلی زودتر از دوقرن این ادعا به حقیقت به پیوندد. زیرا آگاهی انسانها بسرعت بالا می رود و همین انسان در کشف هرچه بیشتر جهان ماوراء طبیعت سرعت به خرج می دهد. تصورش را بکنید، صاحب این قلم در عمر بسیار کوتاه خود که خیلی کمتر از یک قرن است درشهر، آن زمان حدود پنجاه هزار نفری محل سکونت خویش، قرون وسطا را دیده است، یعنی خیابانهای خاکی با گرد و غبار که آب پاشی آنها بادلو آب انجام می گرفت و آویزان کردن چراغهای فتیله ای در گوشه سه راهها یا چهار راهها، همانند اروپای قرون وسطا، توسط سپوران شهرداری بود. تازه در مرکز استان اسب و درشکه به جای تاکسی بکار گرفته می شد و اکنون هم مدرنترین و پیش رفته ترین کشفیات، برای مثال رفتن انسان به کره ماه وجهان دجیتال را دراین اروپا دیده و می بیند. چه  افتخاری بهتر از این می تواند نصیب انسان باشد؟!

ئیسلام به‌ شمشێر سه‌ر ده‌که‌ویت ئیسلام دینی ئاشتی نییه"‌"

اصل قضیه بر سر تکنولوژی مدرن در مقایسه با قرون وسطا و ماندن یا رفتن اسلام به آن جائیکه بایستی برود، نیست، بلکه بر سر رفتار برخی از رهبران اسلامی و تبلیغ آنها با زور شمشیر و تهدید برای گرویدن به اسلام است و مجبور کردن انسانها به دروغ گفتن. برای نمونه اکثر کارمندان از زن و مرد، اگرچه اعتقاد به اسلام نداشته باشند، باید قوانین اسلام را درایران و اکثر کشورهای اسلامی رعایت کنند. مثلا اگرکسی درنماز روزانه شرکت نکند و یا رو سری اش مناسب نباشد در پرونده خدمتی، ثبت می گردد و این خود آویزان کردن شمشیر دمکلاس برسر کارمند ذکر شده است.ماز روزان شرکت نکند و یا روسری مهم نیست اگر تبحر در کار خود نداشته باشید و نماز ندانید، مهم آنست که هرروز درصف نمازگذاران شرکت کنید وتابع باشید. این حضرات باور دارند که انسان به مرور زمان عادت می کند و مجبور می شود بپذیرد. غافل از آنند که با چنین کار و زوری تسریع می کنند پایان عمر اسلام را. همین زور بدون شک خود به نابودی این آئین دامن می زند!بقول عیسی مسیح "اینها نمی دانند چکارمی کنند پدر، خدایا(اگر وجود دارید)آنهارا ببخش". نمونه بارز این ادعا، موعظه برخی ازآیت الله های ایران وملاهای کرد بدون آگاهی جامع از جهان پیرامون است و یا بدون درک واژه های بکار گرفته شده است. اخیرا دخترجوانی ازکردستان عراق، که باید ستود این جوانان روشن ضمیر را، ویدئوی روی فه یسبوک خود گذاشته است که یک جمله از کامنت آن را ترجمه می کنم و در این مقاله می آورم. "این ویدئو فقط در30ثانیه به اندازه صدهاساعت ازتاریخ دین اسلام را بشما نشان می دهد. اسلامی که بعضی اوقات ازصلح و آشتی حرف می زند. محتوای ویدئو همه چیزرا رو می کند ...". بله این ویدئو وویدئوهای دیگر مانند کشتن بدون محاکمه و سربریدن وسنگسار انسانها نشان می دهند چهره واقعی اسلام را با استناد به مدارک. این ادعا را بی دینان نمی کنند، بلکه خود ملاهای محترم اسلامی با اسناد در موعظه ها علنا می گویند.

این ملای بزرگوار کرد (عکس فوق)، بدون در نظر گرفتن زمان و مکان و رشد سریع انسانها از نظر کسب اطلاعات و شناخت پیرامون و کشف بسیاری از نادانستنی های جهان ماوراء که دیگر هیچ کسی مطلقا، باورندارد، زلزله و رعد و برق خشم خدایان است! ادعائی که صدها سال عوامفریبان به مردم پاک دل می گفتند. بعلاوه کم ترین کسی به جن و پری و دیو و معجزه و ازاین قبیل هجویات، اعتقاد دارد. اماهنوز درمیان جوانان کم تجربه و نا آگاه، فراوان هستند که شستشوی مغزی داده می شوند و به خاطر رفتن به بهشت رؤیائی و رسیدن به حوریان موهوم، حاضر به انتحار اند! یعنی نخست غیر مستقیم آنهارا از همه لذات و خوبیهای زندگی محروم می کنند و بعد این وعده و وعید های دل خوش کن را به آنها می گویند و اطمینان داده و می دهند که بهشتی وجود دارد و هزاران حوری بهشتی در انتظار آنها هستند. جالب اینجا است که این ملای عزیز کرد، در ملاء عام و با صراحت فاش می کند چهره واقعی اسلام را و به رئیس جمهور مخلوع مصر توصیه می کند، که: "آقای محمد مرسی، پدر، پدر بزرگوار، برادر عزیزم، آئین اسلام، محمد مصطفی، با زور شمشیر پیروز شد، بروید تفسیر سید قطبی را بخوانید، تفسیرسوره توبه را بخوانید ... اسلام با بله قربان، بر روی چشمم و برادر عزیز هرگز پیروز نخواهد شد". ترجمه از کردی و نقل به معنی. آن عزیزانی که زبان کردی را می توانند درک کنند، تقاضا دارم ویدئو موعظه این ملای محترم که در یوتیوب هست و آدرس فه یسبوکی آن هم در فوق آورده شده، گوش دهند. کافی است که به آخر جمله زیر عکس کلیک کنید، ویدئو پخش می شود. خوب، بدبختی ازآنجا، برای این قبیل ملاها و موعظه گران شروع می شود که اولا مردمان ما، مانند 1400 سال پیش نا آگاه و بیچاره نیستند. در آن زمان مردم از نظر کسب اطلاعات عمومی در مراحل اولیه و بی خبر ازدنیا بودند و هیچ گونه رسانه ای در اختیار نبود و اکثر مردم خواندن و نوشتن را بلد نبودند، مانند خود پیغمبر که بی سواد و عامی بود. دوما روز نامه مردم و کسب خبرشفاهی ازطرف این موعظه گران بود که همه جا تبلیغ می کردند و دهان به دهان شنیده می شدن و نوشتن را بلد ختیار نبود و اموهوم حاضر به انتحار هستند! خورشید را گرفته اند و باید. نه کتاب در دسترس همه و نه رادیو و اخبار از جهان ماوراء و نه کشفیاتی مانند امروز وجود داشت که انسان راه به کرات در فضای بی انتها باز کند. ما دیدیم که انسان به کره ماه سفر کرد، کره ای که ارزش زیست ندارد و خاکی است. اما همین کره ماه که نورش را از آفتاب می گیرد، تا مدتی برای مردم، مقدس و مورد پرستش و قسم بود. درحال حاضر محققین در پی کشف کرات دیگری اند و به زودی احتمالا انسان به کره مریخ سفرکند. آن زمان است که مقدمه بستن دکان سمساری، این ملاها آغازمی شود و دیگر این تبلیغات عوامفریبانه رنگ و رونقی نخواهند داشت. بنا بر این بر سر جوانان ساده و پاک کلاه وعده و وعید حوریان موهوم بهشتی هم نخواهد رفت.

این ملاهای محترم اگر به اندازه یک جو جهان پیرامون خودرا می شناختند و درتئوری دینی افراطی گرائی وهابیها و سلفی ها غرق نمی شدند، می توانستند ببینند که ما دیگر در عهد باور به شق القمر بسر نمی بریم و مردم بسیار آگاه تر اند از آن دوره ای که هنگام خسوف و کسوف یعنی حایل شدن کره زمین میان خورشید وماه برای مدت محدودی که قدیمی ها وموعظه گران برای مردم پاک دل اینگونه تفسیر می کردند که "دیوها وجن ها"ماه یا خورشید را گرفته اند و باید سر وصدا انجام داد و توپ و تیر شلیک کرد، تا آنها از آن بترسند و ماه و خورشید را رها کنند! من زمانیکه حدود 5 سالم بود و یک عصری در هوای تاریک و روشن با پدرم که هنوز زنده بود جلو کپر ییلاقی در بیوه نیج نشسته بودیم، پدرم که سواد دار منطقه بود و نامه برای اهالی شاکی از دولت، اکثر دهکده ها می نوشت و باصطلاح متفکر تر و دانا تر از دیگران بود، یک سینی چای خوری به دست گرفته بود و با قاشق غذا خوری به آن می کوبید. من با کنجکاوی پرسیدم بابا، چرا به این سینی می زنی، او که گناهی مرتکب نشده؟ او لبخندی زد و درپاسخ بامهر پدری گفت: پسرم اولا این سینی، مانند آدم جان نداردو هرچه بزنی دردش نمی گیرد. دومامگر نمی بینی دیوها و جنها ماه را احاطه کرده و گرفته اند و ما سر و صدا می کنیم که اورا رها کنند. جالب تر از همه آن بود که ما آن را نمی دانستیم. بعد از مدت معینی، زمین باحرکت طبیعی خود سایه را از روی ماه بر می داشت و ماه بطور عادی دیده می شد و مردم باور می کردند که با سر و صدای آنها دیوها و جن ها ماه را ول کرده اند!! این مسئله یک یا دوقرن پیش نبوده، بلکه فقط 67 سال پیش بوده که من خود تجربه کرده ام. این ملای محترم با ریش بلندش فکر می کند، او در قرنی است که مردم با شنیدن رعد و برق تصور می کنند این خشم خداوند است و باید ترسید. در حالی که یک بچه مدرسه رو، دبستانی می داند، رعد و برق در اثر برخورد تند ابرها بهم است و خلاء الکترونی، که فیزیک دانها بهتر و با روش علمی تری می توانند توضیح دهند.

هایدلبرگ، آلمان فدرال 12.10.2013

دکتر گلمراد مرادی

dr.g.moradi41@gmail.com  

نکته با اهمیت این که دست دشمن تاریخی ایران یعنی انگلیس درهمه قراردادهای ننگین منجر به تجزیه ایران هویداست.

روزنامه بهار: بیستم مهر ماه 1392 خورشیدی دویستمین سالگرد یکی از تلخ‌ترین رویداد‌های تاریخ ایران زمین یعنی قرارداد گلستان است، قراردادی که تجزیه متناوب سرزمین‌های ایرانی بعد از آن، جدایی بیش از سه‌و‌نیم‌میلیون کیلومتر مربع از خاک ایران را به دنبال داشته است. در قرارداد ننگین 1193 خورشیدی برابر با 12 اکتبر 1813 میلادی، تمامی خانات جنوب قفقاز، شامل خانات باکو، خانات شیروان، خانات قره‌باغ، خانات گنجه، خانات شکی، خانات قبا، بخشی از خانات تالش، دربند، داغستان و گرجستان از ایران تجزیه و به روسیه واگذار شد.

یادگاری ننگین از پادشاه بی‌کفایت و بی‌لیاقت قاجار که غرق در فساد اخلاقی و حیف و میل اموال عمومی، از پاره‌های سرزمین تاریخی ایران زمین چشم پوشید... مروری دیگر بار به سرزمین‌های ایرانی که در طول زمامداری حاکمان بی‌لیاقت، ضعیف و ضد ملی قاجار در 200سال گذشته از ایران تجزیه شده‌اند، برای پیشگیری و جلوگیری از تکرار خطاهای گذشته برای همه مسئولان و قاطبه مردم ایران ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. دشمنان ایران زمین امروزه نیز با تجهیز و پشتیبانی گروه‌های تجزیه‌طلب قومی و زبانی در آذربایجان، کردستان، خوزستان و بلوچستان، همچنان ‌درصدد لطمه به تمامیت ارضی ایران زمین و تجزیه وکوچک‌تر کردن آن هستند، مساله‌ای بسیار مهم که به هیچ‌وجه نباید مورد غفلت مسئولان، رسانه‌ها و مردم ایران قرار گیرد.

سرزمین‌های جداشده تا پایان قاجاریه
کشور های حوزه تمدن ایران بزرگ که در طول 200 سال گذ شته در سرزمین‌های جداشده از ایران تشکیل شده اند عبارتند از: 1-حــوزه قفقاز(معـــروف به 17 شهر قفقاز): شامل کشورهای: گرجستان،ارمنستان، اوستیای شمالی و جنوبی،آبخازستان(معروف به آبخازی)، دولت باکو و مناطق تحت تسلط روسیه شامل،داغستان و چچنستان(معروف به چچن)
2-حوزه ورارود ( آسیای میانه یا ماوراءالنهر): شامل کشور های
تاجيكستان،ترکمنستان،ازبکستان، قرقیزستان و قزاقستان
3 -حوزه ایران شرقی : شامل افغانستان و هرات و دو سوم بلوچستان و کلات(در پاکستان)
4 -حوزه خلیج فارس: شامل بحرین بزرگ (متشکل از جزیره بحرین، قطر و کرانه های فعلی عربستان در خلیج فارس موسوم به منطقه الشرقیه)، عمان و استان جلفاوه (امارات امروزی) 5 - حوزه کردستان بزرگ که دو سوم آن در جنگ های امپراتوری عثمانی با ایران به اشغال این کشور در آمد و بعد ها بین سه کشور ترکیه،عراق و سوریه تقسیم شد. این سرزمین ها یا بر اثر جنگ های نابرابر و یا با قرارداد‌های خفت بار و تحقیر‌آمیز منعقد شده بین شاهان ضعیف ایران و قدرت های استعماری به ویژه دسیسه‌های انگلیس كه بر ایرانیان تحمیل شده است، تجزیه شده است.

از این روی مرور تاریخ معاصر و حوادث غم انگیز تجزیه ایران بزرگ می تواند ما را در شناخت حدود واقعی مرز های ایران بزرگ وحفاظت هر چه جدی تر از ایران امروزکه یک سوم سرزمین های واقعی ایران بزرگ را در بر می گیرد و فراهم آوری فرصت یکپارچگی فرهنگی این سرزمین های جدا افتاده از هم مصمم تر سازد. نقشه های ایران پیش و پس از قاجاریه نشان از تجزیه بخش های متعددی از ایران دارد بخش هایی که به ویژه در دوران 37 ساله حکومت فتحعلی شاه قاجار پس از جنگ های پردامنه ایران و روسیه از ایران جدا شدند به بیش از 273000 کیلومتر مربع می رسند و در دوران حدودا پنجاه ساله حکومت ناصرالدین شاه قاجار نیز جدایی بیش از 2196500کیلومتر مربع از سرزمین های تاریخی ایرانیان به وقوع پیوست و آخرین تجزیه نیز در سال 1970 با جدا شدن استان چهاردهم ایرا ن یعنی بحرین به وقوع پیوست . آن چه در این میان حائز اهمیت است این که پس از جدایی غیر قانونی بحرین از ایران در سال 1970 میلادی که هیچ گاه به تایید ملت ایران نرسیده توطئه دشمنان ایران زمین برای ادامه تجزیه گام به گام ایران عزیز، ابعاد و شکل جدیدی پیدا کرده است. نقشه شوم تقسیم ایران بین روسیه و انگلیس، نقشه برنارد لوییس انگلیسی در سال 1978 میلادی جهت تبدیل ایران به ایرانستان و نقشه تهیه شده توسط رالف پیترز و نیز نقشه خاورمیانه بزرگ با ایران تجزیه شده تنها بخشی از زوایای توطئه های موجود برای تجزیه باقیمانده سرزمین های بزرگ ایران ارزیابی می شود که هوشیاری هر چه بیشتر ایرانیان به ویژه دست اندرکاران سیاست خارجی ایران را برای پیشگیری و مقابله با هر اقدامی که منافع بلند مدت ملی و تمامیت ارضی ایران را توسط بیگانگان ضد ایرانی فراهم كند به ویژه در خلیج فارس و دریای کاسپین می طلبد.

بر این پایه پی ریزی « پیوند (اتحادیه) کشورهای همسود (مشترک المنافع) فلات ایران»یک راه مقابله با توطئه های تجزیه ایران و ضرورت تاریخی و هویتی تلقی می شود که چندین دهه است ذهن هم تباران ایرانی و غیر ایرانی را به خود مشغول کرده است.

یک پرسش اساسی ، نام این پیوند( اتحادیه) است .با توجه به این که ایران بزرگ تاریخی، همه سرزمین ها و اقوام و زبان های متنوع واقع در فلات ایران را در بر می گیرد و محدوده شناخته شده رسمی فعلی کشور ایران در بخشی از ایران بزرگ قرار دارد بنابراین با وجود نام هایی چون پیوند(اتحادیه) فلات ایران،پیوند کشور های آسیای جنوب باختری، پیوند کشور های وارث تمدن ایرانی،پیوند ایران بزرگ،پیوند آریانا و... کشور های این منطقه ممکن است به دلیل نام های متداول فعلی یا زبان رایج هر کشورانتقاداتی به هر یک از این نام ها داشته باشند. لذا پیشنهاد نام “ نوروز” برای آن بدین دلیل بسیار مناسب خواهد بود که هموندی بیش از پیش همه کشور های حوزه فرهنگی ایران زمین و توسعه سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی آنان را به دنبال خواهد داشت.

تردیدی نیست که واژه پر معنای « پیوند نوروز» علاوه بر این که یاد آور پیشینه سترگ تاریخی فرهنگی مشترک همه ایرانی تباران است ، مورد پذیرش همه کشور های یازده گانه و سایرمناطق نیمه مستقل واقع در این منطقه بوده و اختلاف نظری در باره آن وجود نخواهد داشت. نکته با اهمیت این که دست دشمن تاریخی ایران یعنی انگلیس درهمه قرارداد های ننگین پیش گفته منجر به تجزیه ایران هویداست. بی‌تردید ادامه بی علاقگی و بی توجهی جامعه ایرانی به مطالعه آن چه بر سرزمین های ایرانی در طول 200 سال گذشته است، تهدیدی است برای منافع نسل های آینده ایرانیان. لذا آگاهی رسانی همگانی درباره گذشته عبرت انگیز و تاریخ دو سده گذشته چراغی است فراروی تصمیم گیری های راهبردی بلند مدت مسوولان ایرانی برای افق آینده که یکی از راه کارهای برون رفت از این خاطره تلخ تاریخی همانا اقدامات عملی برای تشکیل« کانون کشورهای همسود ایران بزرگ» خواهد بود.

روشنفکر و اندیشه‌پرداز ایرانی باید با گوشت و پوست و خون خود به این دریافت دست یابد که بدون ‏حل مسئله‌ی کُرد در خاورمیانه، هیچ امکانی برای استقرار "بهشت خوشبختی"ملت او و دیگر ملت‌ها ‏در منطقه وجود نخواهد داشت و او نه تنها در برابر آزادی ملت کُرد در ایران ‏بلکه در ترکیه و سوریه و عراق متعهد و مسئول خواهد بود ...

نخست: روشنفکر "نقاد""قدرت"و "جامعه"است، روشنفکر با "حقیقت"پیوند دارد...."روشنفکر"، تنها یک تعریف دارد: "روشنفکر"، "روشنفکر"است.

دو: روشنفکر از منظر کسی که نسبت به روایط انسانی ناعادلانه و ظالمانه حساس است سخن می‌گوید و نارضایتی خود را اعلام می‌کند.

عدالت‌خواهی و ستم ستیزی اقتضا می‌کند روشنفکر هرگاه لازم باشد نسبت به سیاست‌های جاری انتقاد کند، نسبت به انحراف از حقیقت به هر میزان حساس باشد و چشم‌ها را بر مناسبات و روابط ناعادلانه نبندند. گفتمان‌ها معمولاً از این جا آغاز می‌شوند.

سه: اما پای روشنفکر چگونه به سیاست باز می‌شود؟
روشنفکر با توجه به تعهد به حقیقت، وارد حوزه‌ی عمومی می‌شود و چون در حوزه‌ی عمومی، باید وارد معرکه‌ی "نقادی قدرت"شود، پای او به سیاست باز می‌شود. به عبارت بهتر، "روشنفکر، مرتکب سیاست می‌شود."

حساسیت‌های اخلاقی و عدالت‌خواهی روشنفکر در کنار ذهن نقادانه‌ی او، یک نتیجه‌ی دیگر نیز به دنبال خواهد داشت: روشنفکر، مرزبندی‌های سیاسی را درنوردیده و به نحو فراگیر و گسترش یابنده، بازتاب صدای عدالت‌خواهی و آزادی و مبارزه با بی‌اخلاقی‌ها، نامردمی‌ها و جفاکاری‌ها خواهد شد. 
چهار: ما کُردها چه اندازه مسئله‌ی ملت کُرد در جهان امروز را "اندیشه نگاری"، "واقع پردازی"و "حقیقت‌نمایی"کرده‌ایم؟ و چه اندازه تلاش کرده‌ایم دیگران را با مسئله‌ی کُرد آشنا کنیم؟ چه مقدار ایشان را به قتاعت رسانیده‌ای؟ و مهمترین پرسش شاید این باشد: آیا متدهای ما برای ورود به گفتمان کُرد درست بوده است؟

پنج: اهمیت نگاری مسئله‌ی کُرد در جهان امروز پیوستگی افراد بشر با یکدیگر لحظه به لحظه بیشتر می‌شود، همه چیز در جهان امروز به هم پیوند خورده است، فضای مجازی و رسانه‌ای بیش از پیش، انسان‌های جهان را به هم نزدیک کرده است، احساس مسئولیت جمعی نسبت به هر رویدادی در جهان ایجاد شده است و هر مسئله‌ای در جهان، اکنون مسئله‌ی تمام بشریت است. 

از سویی دیگر تجربه‌ی سال‌های اخیر به روشنی نشان می‌دهد سرنوشت کل ملت‌های خاورمیانه، نمی‌تواند جدا از یکدیگر باشد و تقریباً هیچ مناقشه‌ای نمی‌توان یافت که در یکی از کشورهای منطقه روی دهد و بر سرنوشت بقیه‌ی خاورمیانه تأثیر نداشته باشد.

با درست کردن پیش فرض‌های بالا، اکنون هر نو ع توسعه در بخشی از جهان "انسانی، اجتماعی، فرهنگی، حقوقی، زیست - محیطی و..."توسعه‌ی تمام بشریت و هر ستمی در گوشه‌ای از جهان به تبع، ستم به تمامی انسان‌هاست. و نکته‌ی مهم‌تر افزایش شتاب تأثیرگذاری رویدادها در جهان بر یکدیگر و بر انسان‌هاست.
مسئله‌ی کُرد نیز از این قاعده‌ی نوین بی‌بهره نیست و هم از منظر انسانی، هم حقوق بشری، هم مصلحت‌های منطقه‌ای و هم قاعده‌بندی‌های جهانی از این ویژگی‌ها بهره می برد.

کُردستان اکنون جزئی از سرنوشت یک منطقه‌ی جغرافیای حساس به نام خاورمیانه و خاورمیانه نیز بخشی از جهان آن هم با بیشترین حساسیت‌ها و تأثیرگذاری‌هاست.
مسئله‌ی کُرد اکنون موضوعی است که خود را بر تمام جوامع و نظام‌های سیاسی منطقه تحمیل کرده است، به موضوعی فراتر از مرزهای مکانی ارتقا یافته است و هم به لحاظ نمادین و نیز در عرصه‌ی واقعیت جاری، به یک چالش جهانی تبدیل شده است.

اما مسئله‌ی کُرد چرا "یک مسئله‌ی جهانی"است؟
- جنبه‌ی بین منطقه‌ای مسئله ، نمونه‌ای منحصر به فرد که به دلیل پراکندگی کُردها در چهار کشور، از آن تعبیر به "کولونیالیسم بین دولتی"می‌شود.
- جنبه‌ی خاورمیانه‌ای مسئله‌ی کُرد
- جنبه‌ی جمعیتی ملت کُرد "با جمعیتی بیش از چهل میلیون نفر هنوز هم تحت سلطه هستند".
- جنبه‌ی منابع زیرزمینی و رو زمینی "از بزرگترین مناطق نفتی منطقه و جهان و دارای بیش از ٨۰درصد آب‌های شیرین خاورمیانه"یا موقعیت ژئواستراتژیک - ژئواکونومیک کُردستان.
- جنبه‌ی تاریخی تحت سلطه‌گی ملت کُرد و تداوم آن به شکل کلاسیک زورمدارانه و همچنین سیاست های فرهنگی انکار و ذوب تدریجی.
- جنبه‌ی اهمیت استراتژیک کُردستان به دلیل قرار گرفتن در مسیر شمال - جنوب و شرق- غرب.
- جنبه ی روانی- اجتماعی مسئله‌ی کُرد و تأثیر آن بر وجدان عمومی جهانی
مسئله‌ی کُرد چه ابعادی دارد؟
- بعد جهانی
- بعد منطقه‌ای
- بعد ژئواکونومیک - ژئواستراتژیک
- بعد تاریخی
- بعد حقوقی
ویژگی‌هایی که بدان اشاره شد و ورود همه‌ی این متغیرها به عصر نوین با شتاب فراوان تغییر، شطرنج خاورمیانه را از هر زمان پبیچیده‌تر ساخته است و در این میان مسئله‌ی کُرد یکی از این پیچیدگی‌ها و بلکه مهمترین آن است.
مسئله‌ی تحت سلطه، ماندن ملت کُرد اکنون به توده‌ی بدخیمی تبدیل شده است که در صورت نپرداختن به آن، موجودیت خاورمیانه را با تهدید جدی روبه‌رو خواهد ساخت. توده‌ای که از زخم سلطه بر ملت کُرد آغاز و با کشتار و نابودی و سیاست‌های انکار و امحا و تجزیه و...تداوم یافت. وضعیتی که بر اثر تداوم سلطه‌گری، دور باطلی پدید آورده که در نخستین گام، گروه سلطه را گرفتار تبعات خود نموده است و بر اثر پافشاری بر تداوم و نپذیرفتن اقتضائات نوین، منطقه‌ی خاورمیانه را اصطلاحاً با "وضعیت شیطانی"مواجه نموده است.

اما پرسش دیگر می‌تواند این باشد: چه کسانی این زخم را بر پیکر ملت کُرد زدند و نیز تداوم بخشیدند؟
- آن‌ها که ابتدا به به بهانه‌ی اختلاف مذهبی"شیعه‌ی صفوی و سنی عثمانی"این ملت را پاره پاره کردند.
- با زور عریان او را به سلطه کشیدند
- بار دیگر و به بهانه‌ای دیگر از قانون، زور ساختند و دگرباره تجزیه کردند"لوزان۱۹۲۲"
- با محروم ساختن او از هویت‌پردازی به نام خودش و چون خودش، هویت‌های جعلی در حلقومش فروکردند و همچنان ادامه می‌دهند و از قانون، توجیه و مشروعیت می‌سازند و بازتولید می‌کنند.
هر چهار کشور اقدامات دیگری نیز انجام دادند تا یک اصطلاح دیگر بر مفهوم واژگان سیاسی افزوده شود: "کولونیالیسم بین دولتی".

سه تمدن فارس، عرب و ترک، با وجود کشاکش‌های دیرینه و رقابت و تنازع، همواره در یک نقطه، اشتراک نظر و اقدام داشته‌اند و آن، توافق بر سر ملت کُرد بوده است:
"آن‌ها همواره کُردستیزی را وجه المصالحه‌ی خود قرار داده اند". و حتی در قالب پیمان نامه‌ی امنیتی منطقه‌ای نیز بدان مشروعیت و وجاهت قانونی بخشیده اند:

"پیمان سعدآباد"
با وجود آن که این پیمان‌نامه، دیگر هیچ وجهه‌ای ندارد و عملاً به فراموشی سپرده شده و محلی از اعراب نمی‌توان برای آن جست اما هنوز هم به دلیل وجود یک ماده از مواد قرارداد، مورد توافق طرف های امضا کننده است.

همکاری بر سر سرکوب مسئله‌ی کُرد در هریک از کشورها تداوم این تجاوز و سلطه‌گری در کنار سیاست‌های جعل هویت و انکار و امحا به علاوه‌ی "قانونی‌سازی بین دولتی سرکوب "حق تعیین سرنوشت کُردها"، در بسیاری موارد، یگانه گره، گاه اشتراک منافع کشورهای ایران، عراق، ترکیه و سوریه بوده است.

کُردها تحت ستم هستند و این غیرقابل انکار است. آن‌ها حق تعیین سرنوشت دارند و این نیز قابل انکار نیست. 

پس روشنفکرها کجا هستند؟ چرا حقیقت را نمی‌گویند؟ سکوت در برابر وجه سلبی"بی‌عدالتی"و ایجابی"حق"ملت کُرد به چه معناست؟
اما به طرح پرسش دیگری می پردازم؟

آیا می‌توان روشنفکری که خود را نقاد قدرت و جستجوگر حقیقت و حساس به بی‌عدالتی و ستم و سرکوب می‌داند و مدعی است که صدای عدالت‌خواهی و آزادی و مبارزه با بی‌اخلاقی‌ها، نامردمی‌ها و جفاکاری‌ها است را نسبت به مسئله‌ی کُرد بی‌تفاوت فرض کرد؟ و توجیه و حتی سکوت او را در برابر آن چه بر این ملت گذشته و می‌گذرد پذیرفت؟

تاریخ هرسه تمدن نشان از بزرگانی دارد که هرگز از حققیقت نگذشته‌اند و جان بر سر آن صیانت از حق نیز گذارده‌اند. این را تاریخ به ما می گوید.شاید بخش بزرگی از کاستی را در جای دیگر باید جست.


شش: به باور نگارنده، اگرچه نمی‌توان همه‌ی تقصیر را ‏ متوجه خود ساخت اما بخش بزرگی از مسئله به کاستی‌های ما باز می‌گردد. چرا؟
- یکی از بزرگترین مشکلات ما این بوده که "توان روشنگری"نیرومندی نداشته‌ایم.
- روش شناخت ما برای ورود به تحلیل مسئله‌ی کُرد، بیشتر "سلبی"(Normative) و کمتر"ایجابی"(Postive) بوده است. "بیشتر مظلومیت و ستم و سلطه را تصویر کرده‌ایم نه حق یک ملت را برای رهایی و حاکمیت بر سرنوشت خویشتن".

- منطق استدلالی را کمتر در مطالبه گری‌های خود لحاظ کرده‌ایم و این آسیب بیشتر به دلیل "تخصصی گریزی""عمومی گرایی"نزد ما بوده است.
- در حالی که برای گرفتن یک حق در برابر سلطه یا نمایندگان آن، باید قاعده‌ی "Subject-subjec"را برگزینیم، معمولاً به همان وضعیتی که در واقعیت‌مان وجود دارد یعنی بازی "Subject-Object"بسنده می‌کنیم.

- تقلیل‌گرایی "Reductionism"، ازبرجسته‌ترین ویژگی‌های ما به شمار می‌آید. و همواره در زمان‌هایی که می‌توانیم و باید حقوق خود را به فورماسیون مطلوب و نهایی تکامل ببخشیم با رضایت به حداقل‌ها، حتی گذشته‌ی خود را نیز به چالش و بعضاً انکار کشیده‌ایم.

- جز در مواردی استثنایی و انگشت شمار در تاریخ، فاقد نگرشی "کلی‌نگر"و "سیستمیک"نسبت به مسئله‌ی کُرد بوده‌ایم و بدون درک کلی ازجهان و تأثیر و تأثر متغیرهای برونی، به طرح خواسته‌ها و مطالبات خود پرداخته‌ایم.
- به جای گفتگو با روشنفکران در کشورهای سلطه و روشنگری، با کسانی به گفتگو نشسته‌ایم که فاقد صلاحیت‌های بایسته در این زمینه بوده‌اند. به باور من، روشنفکران در این کشورها فاقد "آگاهی مؤثر"در مورد کُردها و کُردستان هستند.
- غالباً به دفاع بد ازحق ملت کُرد پرداخته‌ایم و بر همین اساس، بازی را واگذار کرده‌ایم "برای تبدیل کردن یک حق به ناحق با کمترین هزینه، به جای آن که خوب به آن یورش ببری، بد از آن دفاع کن".

هفت: از میان دلایلی که در بالا برشمردم بررسی یک موضوع را در این دوران بسیار ضروری می‌دانم و آن، "گفتگو با روشنفکران و اندیشه ورزان کشورهایی است که حاکمیت آن‌ها بر ملت کُرد به مثابه‌ی گروه سلطه است و بر این باورم که در صورت انتخاب سازوکارهای مناسب، خواهد توانست مسئله‌ی ملی کُرد را به فرجام رهایی پیوند بزند.

اما در این زمینه چه باید کرد؟ "به عنوان نمونه در اتخاذ روش و اقدام برای روشنگری روشنفکر ایرانی".
- نخستین گام روشنگری ما "واقع نمایی"مسئله‌ی کُرد و رویکرد حاکمیت متبوع ایرانی در دوره‌های مختلف بوده است. اگر روشنفکر و اندیشه‌پرداز ایرانی را مخاطب قرار دهم که "شما نیستید که در کُردستان کشته می‌شوید، حقوق شما به صورت سیستمیک پایمال نشده است و شما نیستید که تاوان پس می‌دهید"او ناگزیر خواهد شد به بررسی ادعاهای من در مورد "کشتن"انسان‌ها، "حقوق"و "تاوان"پرداخته و برای چرایی ضرورت آن در چارچوب صیانت از حقیقت پاسخ گوید و یا در صورت اثبات فعل به عنوان یک امر ناهنجار و غیر مشروع، به مقاومت در برابر آن برخیزد. محک و عیار روشنفکری او در اینجا مشخص خواهد گشت.

-گام دوم رفع ابهام از ارتباطات گنگ و نامفهوم روشنفکران و اندیشمندان ایرانی با مسئله‌ی ملی کُرد است. در این مسیر افزایش میزان آگاهی اندیشه‌ی ایرانی از طریق گفتگو "با رویکرد شناخت شناسانه"به صورت یک تعامل عقلایی و نه از سر احساس از اهمیت ویژه برخوردار خواهد بود. هدف نهایی در این مسیر تأثیرگذاری بر طرز تفکر و نوع نگاه آنان نسبت به کُردستان و مسئله‌ی کُرد است. ناگفته پیداست که ضرورت ینیادین برای سوژه‌ی کنشگر کُرد، درک، دریافت و شناخت کامل خود از موضوع و نقاط ابهام اندیشمندان ایرانی در مورد کُردها به صورت کلی است.

- پس از ایجاد و گسترش ارتباط روحی و ذهنی با روشنفکر ایرانی از طریق رفع ابهامات، باید به بررسی چرایی این مسئله پرداخته شود که چرا مسئله‌ی کُردستان می‌تواند تمام کشورهای منطقه را به هم گره بزند؟ تببین این حقیقت که پیشتر ملت کُرد، تنها عامل پیوند کشورهای منطقه با اهداف امنیتی و جلوگیری از گسترش اندیشه و عمل کُرد- ملت باوری با استفاده از ابزار سرکوب بوده است "تهدید"اما در چرخه‌ی فعلی جهان، می‌تواند به محور صلح و ثبات پایدار در خاورمیانه تغییر ماهیت یابد"فرصت"از بیشترین اهمیت برخوردار خواهد بود. برای ورود به این بحث و دست یافتن به هدف، باید کُردستان را در چهار حوزه‌ی جغرافیایی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تعریف و از برآیند تعاریف به پرسش زمینه پاسخ داد و سپس از دلایل مورد نظر برای اثبات مدعای طرح شده استفاده نمود. مهمترین دلایلی که باید مورد دقت و تحلیل قرار گیرند عبارت خواهند بود از:

- تغییر دوران
- تغییر مناسبات استراتژیک
ـ تغییر یارگیری های منطقه ای
- ظهور بازیگران جدید
- ظهور قواعد جدید
-گام بعدی راهگشایی برای ارائه‌ی راه‌حل‌های ممکن، آگاهی بخشی متقابل از جنبه‌های گوناگون با دیدی عادلانه، شکافتن مسایل گوناگون توأم با بررسی جزئیات و سرانجام بررسی راه‌حل‌ها و موضع گیری‌های مختلف در چارچوب یک سیستم تعاملی است.

- موضوع دیگری که به صورت جدی باید بدان پرداخته شود نهادینه کردن مسئله‌ی ملت کُرد به عنوان یک درد مزمن تاریخی و نشان دادن این واقعیت است که این درد، قابل بازگشت به نقطه‌ی اول و راه‌حل‌های ابتدایی نیست.

- تلاش برای ایجاد یک روحیه‌ی خودانگیخته در گام بعدی می‌تواند با وارد کردن روشنفکران به عرصه‌ی قضاوت اجتماعی، به موضع‌گیری اصولی و ارائه‌ی راهکار برای برقراری عدالت نسبی بینجامد. تداوم این نوع تعامل در میان مدت می‌تواند نتایج دیگری نیز به دنبال خود داشته باشد:
- تعیین نسبت در برابر ملت کُرد
- عدم برخورد گزینشی با مسئله‌ی ملت کُرد در برابر موضوعات دیگر
- ایجاد همدلی نسبت به مسئله‌ی کُرد
- تغییر نگاه نسبت به مسئله‌ی کُرد
- تغییر گفتمان نسبت به موضوع کُردستان
-موضع گیری واقعی 

اگر روشنفکر ایرانی را به این باور رساند که آنچه بر کُرد و کُردستان رفته سلطه است و تداوم آن، اصل آرمان و دعوی عدالت را نشانه رفته است او خود به بزرگترین سرباز حقیقت تحول خواهد یافت. اگر اندیشه‌پرداز به این ادراک دست یابد که تحت سلطه بودن کُردستان و تداوم آن، یکی از عوامل سلطه‌پذیری مردم ایران در برابر استبداد و دیکتاتوری است او دیگر اجازه نخواهد داد این بستر، به خمیرمایه‌ی رشد تمامیت‌خواهی و تمامیت‌خواهان تیدیل شود و اگر بتوان او را به این قناعت رساند که سلطه برکُردستان، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای توسعه نیافتگی سیاسی و اقتصادی ایران در تاریخ خود بوده است او دیگر تئوری خود را در خدمت دستگاه سلطه، تدوین نخواهد کرد....

روشنفکر و اندیشه پرداز ایرانی باید با گوشت و پوست و خون خود به این دریافت دست یابد که بدون حل مسئله‌ی کُرد در خاورمیانه، هیچ امکانی برای استقرار"بهشت خوشبختی"ملت او و دیگر ملت‌ها در منطقه وجود نخواهد داشت و او نه تنها در برابر آزادی ملت کُرد و حق تعیین سرنوشت او در ایران بلکه در برابر آزادی و حق تعیین سرنوشت ملت کُرد در ترکیه و سوریه و عراق به مثابه‌ی روح یکپارچه کُردستانی، متعهد و مسئول خواهد بود.....

پیش درآمد: شاید این سؤال هر روزه‌ی قشرهای مختلف جامعەی کُردستان باشد. آنان با خود می‌اندیشند اگر ما هم ایرانی هستیم پس این همە ظلم و جور و تحقیر سیاسی و فرهنگی و تاریخی چرا و برای چە؟

وقتی یک مورخ کُرد می‌خواهد تاریخ سرزمینش را بنویسد ابتدا از ریشەهای ملی و فرهنگی خود شروع می‌کند، او از آریا و ماد می‌نویسند و سال‌ها را پشت سر هم بە روی صفحات تاریخ می‌آورد تا اینکە بە قرن ٢١، قرن بە اوج رسیدن نسل کُشی کُردها در ایران و ترکیە و عراق و سوریە می‌رسد، قرنی کە برای کُردها در ایران قرنی پر از خون و جنگ و قتل و عام و نسل کُشی بودە است. قرنی کە در آن قیام‌های حق‌طلبانە و مردمی کُردستان همیشە با وحشیانە‌ ترین شیوەی ممکن سرکوب شدەاند.

قرنی کە سمکو رهبر غیور و شجاع ملت کُرد برای گرفتن حق کُردها در چهارچوب ایران بە پای میز مذاکرە رفت، و شونیست‌های ایرانی در نظام شاهنشاهی او را ترور کردند و رهبری دلیر و دلسوز را از ملت کُرد گرفتند، اما شعلەهای آتش قیام سمکو تنها برای مدتی خاموش ماند! در سرزمین من مورخی کە با قلم خود مرگ همزە آقای منگور و پیشوا قاضی محمد و دیگر رهبران جمهوری کُردستان و صدها تن از مبارزان دیگر را بە رشتەی تحریر درآوردە باشد، هیچگاە نخواهد توانست خود را یک ایرانی اصیل بداند، چون آن‌گاە این پنداشت خیانت بە قلم و تاریخ ملتش است.

و اما نسل امروز: هدف ازبیان واژەی نسل امروز، نسل مبارزان زندە ملت کُرد است. مبارزانی کە از پیر و جوان و زن و مرد بە دور یک آرمان والا گرد آمدند و خواستار تحقق اهدافشان، کە "حق تعیین سرنوشت"یا همان کُردستانی آزاد و مستقل می‌باشد، هستند.

آنها می‌دانند کە برای استقلال سرزمین تجزیە شدەیشان باید بهای گزافی را بپردازند، بهایی کە سال‌هاست می پردازند و پرداختەاند. بهایی کە دیرزمانیست پرداخت آن آغاز شدە و با بە قدرت رسیدن جمهوری اسلامی سرعت گرفت و با قتل عام و ژینوساید مردم قارنا و قلاتان و دیگر مناطق کُردنشین ادامە یافت و با ترور رهبران و مبارزان کُرد و با اعدام‌ها و ترور فعالان سیاسی کُرد بە اوج خود رسید. اکنون دیگر بە نقطەای رسیدەایم کە ملت کورد دیگر بە ایرانی بودن خود افتخار نمیکند و بر زبان آوردن آنرا ننگ و ترسویی می نامند، آری! 

من هم نیز نمی‌توانم خود را یک ایرانی بدانم، زیرا اگر آن‌هایی را کە تا بە امروز کشتەاید، بە قول خودتان همان کُردهای ایرانی بودەاند، پس من نیز از ایرانی بودن ترس و وحشت دارم، چون همان سرنوشتی کە برای هزاران هموطنم رقم زدید بی‌گمان همان سرنوشت نیز در انتظار من و سایر جوانان ملت کُرد است. 

اگر آن‌هایی کە جانشان را گرفتەاید بە جرم کُرد بودن بودە است، چە افتخاری از این برتر، کە همراە و همپای غیوران ملت خویش در راە شهیدان آزادیخواه سرزمینم گام بردارم و این جان ناقابل را تقدیم میهنم کنم! 

امروزە کُرد بودن و خود را ایرانی ندانستن، نە تنها شرمی نیست بر پیشانی، بلکە مدال افتخاریست بر گردن مبارزین و فعالین کُرد در عرصەهای گوناگون، و کُردستان بە چنین فرزندان شجاعی می‌بالد.
مشکل این‌جاست کە شما هنوز هم انکارم می‌کنید و بە جای حق به من امتیاز می‌دهید.

تاریخ و فرهنگ و زبانم را آن‌گونە کە خود خواستید نوشتید، "دروغ نامەی"فردوسی سندی گویاست در انکار و جعل بودن تمام تاریخ ملتی بە بنام فارس و کشوری بە اسم"ایران". 

شما زبان مادریم را ممنوع و زبان بیگانە را بە من آموختید، زبانی کە یاد گرفتنش نوعی شکنجە روحی و حتی جسمی نیز بە شمار می‌آید. شماها در طول تاریخ همیشە نداهای صلح طلبانەی ملتم را با جنگ و خونریزی و کشتن مبارزانم پاسخ دادەاید و هیچ‌گاە در کشتن من کُرد تردید و کوتاهی نکردەاید، همین پیشینەی پر از سادگی ما، و پر از دروغ و نیرنگ شماست کە دیگر اعتماد را از میان برمی دارد.

اگر شما فارس‌ها و مدافعان ایران یکپارچە می‌خواستید از ایرانی بودن کُردستان دفاع کنید در دوران شاهنشاهی، آن‌گاە کە در زندان‌های ساواک و شهرها و روستاهای کُردستان قشرهای مختلف ملت کُرد را بە کام مرگ می‌فرستاند شما روشنفکران وطن پرست ایرانی! در سوراغ کدامین موش و در لاک کدامین لاکپشت سر در خاک فرو بردە بودید؟

آن‌گاە کە با نام اسلام و قرآن بە سرزمین ما هجوم می آوردند و حتی زنان و مردان کُرد را در مسجدها و روی صفحەهای قرآن هم سر می‌بریدند، همسو با خونخواران و حاکمان وقت ایران شما روشنفکرهای آزادیخواه ایرانی نیز تنها نظارەگر زجەهای مادران ما بودید.

شما نیز در برابر کشتار مردم بی دفاع کُردستان، زبان درازتان لال، و چشم‌های تمامیت‌خواهتان کور، و گوش‌های نا آشنا بە حقتان، کر شدە بود!

آن‌گاە کە سربازان امام زمان بزرگترین جنایات "زمان"را مرتکب می‌شدند شما آزادیخواهان امروزی بە خواب کدام زمستان سرد انسانیت رفتە بودید؟ کە آن‌چنان خاموش و این‌چنین بیدار شدەاید؟

شما طرفداران یک نژاد و یک کشور چرا قبل از نسل‌کُشی ما کُردها، از شناسنامەی ایرانی بودنمان دفاع نمی‌کردید؟ فرق ما و شما همین جاست! شما می‌کشتید تا خودتان زندگی کنید، اما ما کشتە می‌دادیم تا با هم زندگی کنیم. شما بودنتان را در نبودن ما می بینید اما ما همچنین نبودیم و نیستیم و نخواهیم بود. این‌ها و صدها دلیل و علل دیگر عامل اصلی ایمان راسخ و پولادین نسل امروز ملت کُرد است بە استقلال و "حق تعیین سرنوشت خویش". 


نسلی کە دلیلی برای ماندن در چهارچوب ایران نمی‌یابد. نسلی کە دیگر نمی‌خواهد اسیر سیاست نژادپرستانەی هیچ ملتی باشد. نسلی کە نە از روی احساس، بلکە از روی تکامل و شعور و درک و فهم فرهنگی و سیاسی خویش خواهان پرداختن بهای سنگین آزادی میهنش"کُردستان"شدە است.

نسل امروز پیغامی در مشت‌های آهنین خود دارد و هیچ تهدید و تحقیری او را نمی‌ترساند،نسل امروز همان فرزندان آغوش جنگ خانمان سوز و نابرابر رژیم‌های مستبد مرکزی با مردم بی‌دفاع کُردستان هستند و آن‌ها از پستان‌های زخمی سرزمینشان خون نوشیدەاند و با اینکە از هیچ دشمنی ترس و واهمەی ندارند، از جنگ و خونریزی نیز بیزار و خواهان صلحی پایدار هستند. آنان میدانند کە در چهارچوب ایران باز هم تاریخ قتل عام و ژینوساید کوردها تکرار خواهد شد. نسل امروز میداند کە همچون گذشتە سرزمینش بار دیگر تحمل جنایتهای هولناکی بە دست ملت حاکم را ندارد! 

اینجاست کە سرنوشت ملت و سرزمین ما "کُردستان"از سرنوشت شما "ایرانیان"جدا خواهد شد، زیرا نسل امروز می‌کوشد کە در همان فردای تاریخ میهن خویش بنویسد: 

حسن روحانی رئیس جمهور جدید حکومت ایران در جریان کمپین تبلیغاتی خود از تدوین "منشور حقوق شهروندی" بعنوان یکی از اولویت‌های دولت وی در صورت انتخاب شدن سخن گفته بود. وی در سفری که در آن ایام به آذربایجان داشت وعده داده بود که در چهارچوب این منشور به احیای حقوق برابر ائتنیکی چون تحصیل به زبان مادری جامعه غیرفارس زبانها تلاش خواهد کرد.

در روزهای گذشته روحانی ظاهرا"در اجرای این وعده انتخاباتی بخشی را در دولت بنام "امور اقوام و اقلیت های دینی"ایجاد کرده و علی یونسی وزیر اطلاعات پیشین را به عنوان مشاور عالی خود در این امور قرار داده است. در این خصوص روزنامه آرمان مصاحبه ایبا یونسی داشته که دیدگاه های بیان شده وی در آن مصاحبه در واقع هیچ نشانه ای از امید برای جامعه اقلیتهای ائتنیکی و دینی در “دولت تدبیر و امید” نمی دهد.

"بسیاری از اقلیت‌ها در کشور ما، ایرانی‌الاصل هستند؛ کردها و بلوچ‌ها و زرتشتی‌ها و... ایرانی‌الاصل هستند و اقلیت‌ها خیلی ایرانی‌تر از خیلی‌های دیگر هستند و به نوعی از اصیل‌ترین اقوام ایرانی‌اند."

در واقع نگاه تبعیض آمیز مشاور عالی رئیس جمهور در "امور اقوام و اقلیتهای دینی" از این جمله آشکار می شود که با همان معیار اقوام ایرانی (آریایی و غیرآریایی) وارد درجه بندی ایرانیت می شود. همانگونه که تبیین کنندگان معیار ایرانیت بی تعارف میگویند ترکها، ترکمن ها و عربها جز به اصطلاح غیرآریایی ها هستند و در تعریف آقای یونسی غیر "ایرانی الاصل"و به عبارتی بیگانه هستند.

آقای یونسی در مصاحبه خود از جمله می گوید "محرومیت وجود دارد اما نه به دلیل قومی یا غیرقومی بودن".

 به این ترتیب وی با این حرف خود اصل مسئله تبعیض ائتنیکی را انکار می کند. این سوال بجاست که اگر محرومیت علت ائتنیکی ندارد پس چرا بخش ویژه "امور اقوام"را تشکیل داده اید! اگر اصل وجود مشکل را انکار کنید چطور می توانید به اصطلاح آن را حل کنید. لازمه تغییر و حل مشکلی قبل از هر چیزی اقرار به وجود آن مشکل و درک درستی از ساختار و عملکرد سیستمی است که مشکل مورد نظر ناشی از آن است. درواقع مسئله اول در خصوص جوامع اقلیتهای ائتنیکی و دینی در ایران در وهله اول، به رسمیت شناختن تنوع فرهنگی-زبانی، مذهبی، جنسیتی و... در جامعه است. مسئله بعدی نیز اقرار به تبعیض ها و بی عدالتی هایی است که بر آن جوامع رفته است. حال با تداوم این نگاه انکارگرایانه از طرف دولت روحانی بدیهی است که تمامی این سر و صداها در خصوص تشکیل "امور اقوام و اقلیت های دینی" همه ظاهر سازی ای بیش نیست و حس نیتی را نمیتوان در آن دید.

یونسی که وجود هرگونه تبعیض ائتنیکی را رد می کند برای پشتیبانی از استدلال خود  در ادامه صحبتهایش شهر تهران را مثال می زنند و می گویند: "تهران را مثال می‌زنم که شمال آن کاملا برخوردار است اما جنوب آن به شدت نابرخوردار است و محرومیت مناطق جنوب تهران یا شهرهای اطراف تهران از بلوچستان بیشتر است اما آن اندازه محروم هستند که کسی توجه به این فاصله نزدیک نمی‌کند. "

یونسی با مثال آوردن مسئله شمال و جنوب تهران میخواهد اصل وجود تبعیض ائتنیکی را انکار کند اما این نکته را نمیگوید که در بطن ظاهر اختلاف طبقاتی شمال و جنوب تهران میتوان بی عدالتی ائتنیکی را نیز بوضوح دید، چرا که مناطق جنوب و فقیر تهران را بیشتر مهاجران ترک و دیگر ائتنیکهای حاشیه رانده تشکیل می دهند که به دلیل فقر و محرومیت در سرزمین خود رو به مهاجرت آورده اند.  بهتر خواهد بود که آقای یونسی وقتی موقعیت مناطق فارس نشین را با مناطق غیرفارس نشین چون بلوچستان، آذربایجان، کردستان، اهواز، ترکمنصحرا و لرستان مقایسه می کند حداقل وقتی از شمال و جنوب تهران مثال میآورد نگاهی هم به تقسیم جمعیتی ائتنیکی  آن داشته باشد.   

فارغ از اینها اساسا یکی از نکاتی که سبب می شود به مسئله "امور اقوام و اقلیت‌های دینی" در "دولت تدبیر و امید" به دیده تردید نگاه کرد انتساب یک شخص امنیتی به عنوان مشاور عالی رئیس جمهوری در این خصوص است. علی یونسی وزیر سابق اطلاعات بوده است و انتساب شخصی با چنین سابقه ای برای متولی گری مسئله ای که در کل همواره یک موضوع امنیتی برای  ایران محسوب شده است این نظر را تقویت میکند که در واقع نه تنها قرار نیست که در عمل قدمی در راستای احقاق حقوق اقلیتها در ایران برداشته شود بلکه برنامه اینست که موضوع را بیش از گذشته و بصورت رسمی نیزامنیتی کنند.  یونسی می گوید "در اینکه وحدت ملی و تمامیت ارضی اساس همه تصمیمات سیاسی است، تردیدی وجود ندارد". و این سوال بجا است که پرسیده شود مگر همواره این  موضوع "وحدت ملی"خود بهانه ای برای تبعیض و سرکوبهای ائتنیکی نبوده است و اگر قرار است بازهم در به همین پاشنه به چرخد دیگر چه نیازی هست که وی با سلام و صلوات و هزار منت از احیا "حقوق شهروندی"دم بزند؟

- لینک مصاحبه روزنامه آرمان با علی یونسی

http://armandaily.ir/?News_Id=56219

دستگاه حکومتی ایران در قرن بیستم، چه در زمان سلطنت پهلوی و چه در دوره حاکمیت جمهوری اسلامی، به شکلی فعال در پی تبلیغ روایت‌ها و دیدگاه‌های خاص خود از «ایرانیت» بوده است. با توجه به گوناگونی قومی، مذهبی و زبانی به شدت ریشه دار در ایران، جای تعجب نیست که ایرانیان در برابر این روایت‌ها و مکانیسم‌های کنترلی که از سوی دولت بر آن­ها تحمیل شده، مقاومت کرده و به آن اعتراض داشته باشند. نزاع بر سر تعریف «شخصیت ملی» تا امروز ادامه داشته و امکان رسیدن به تفاهم در مورد ماهیت واقعی «ایرانیت» هم­چنان دور از دسترس به نظر می‌رسد.

در این گفت‌وگو، دکتر «رضا ضیاء ابراهیمی»، استادیار کالج «کینگز» لندن به ارایه دیدگاه‌های خود درباره بحث به شدت مورد مناقشه ملی‌گرایی ایرانی می‌پردازد.

 دکتر ضیاء ابراهیمی درباره چگونگی شکل‌گیری آن چه او «ملی‌گرایی گمراه کننده» می‌خواند توضیح می‌دهد؛ جنبه‌ای خاص از پدیده ملی‌گرایی ایرانی که  روایتی غیرتاریخی و نژادپرستانه درباره ملت ایران ارایه می‌دهد.

به استدلال او، این جنبه از ملی‌گرایی به دنبال تهی کردن ایران از واقعیت وجودی‌ خود به عنوان سرزمینی اسلامی و شرقی با ترسیم چهره‌ای از ایران است که به عنوان عضوی از جامعه‌ اروپا، از بد حادثه درمنطقه خاورمیانه گرفتار شده است.

او در ادامه به بحث درباره آن چه از دید او حاکمان ایران در آینده با آن روبه رو خواهند شد – با توجه به وجود اقلیت‌های مختلف قومی و زبانی در کشور –پرداخته و از چگونگی احتمال شکل‌گیری دیدگاهی جامع‌تر از بحث هویت ملی و حاکمیت دولت در ایران سخن می‌گوید.

اگر بخواهیم از دیدگاه شخصی شما شروع کنیم، می‌توانید بگویید چطور شد که به موضوع ملی‌گرایی ایرانی علاقه‌مند شدید؟

• من بخشی از عمرم را در ایران و بخش دیگرش را در سوییس زندگی کرده‌ام. در بیست و چند سالگی چند ماهی را در کالیفرنیا گذراندم و این اقامت کوتاه مدت تاثیر زیادی در زمینه درک شخصی از احساس تعلق در من ایجاد کرد. من تا آن وقت خودم را یک ایرانی می‌دانستم که در سایه افتخار اسطوره‌‌های معروف ملی کشورش زندگی می‌کرد و هیچ هویت دیگری را برای خود نمی‌پذیرفت. در واقع، منکراین بودم که کشورهای اروپایی فرانسوی زبان – که سال‌های زیادی از عمرم را در آن­جا زندگی و تحصیل کرده بودم – به درستی می‌توانستند بخشی از هویت من را تشکیل دهند. در کالیفرنیا بود که متوجه واکنش به­شدت اروپایی خودم در قبال جامعه خودرو محور و فوق­العاده مصرف‌گرای آمریکایی علاقه‌مند به پرسه زدن در مراکز خرید و رستوران‌های زنجیره‌ای شدم (یا دست کم این چیزی بود که دوستان و بستگان آمریکایی‌ در مورد من متوجه شده بودند). این موضوع سبب شد که به وجود ماهیت اروپایی در درونم پی ببرم.

مهم‌تر این که در آن جا، در کنار برخی ازهم­وطنان ایرانی خود احساس بیگانگی می‌کردم. نمی‌توانستم فرمول تعلق مورد نظر آن­ها با  آن همه تعریف‌های سفت و سخت نژادی و فرهنگی، احساس میهن‌پرستی‌شان در قبال آمریکا که به شکل عجیبی اغراق‌آمیز به نظر می‌رسید و نفرت‌شان از هر چیز اسلامی و عربی را درک کنم. همه این‌ها نشانه‌هایی بود از گرایش آن­ها به جهان‌بینی افراطی ملی‌گرایانه‌ای که ریشه‌ای در واقعیت‌های تاریخی زادگاهشان نداشت. فاصله سالمی که به دنبال این تجربه بین خودم و داستان‌های ملی پیش‌پا افتاده کشورمان ایجاد شد به من اجازه داد تا به تدریج به نقد این اسطوره‌ها بپردازم. این فرایند در جریان تحقیق من در زمینه تاریخ روشن­فکری در ایران، در مورد آن چه «ملی‌گرایی گمراه کننده» می‌نامم به اوج خود رسید؛ نوعی از ملی‌گرایی که آریایی‌گری از اساسی‌ترین جنبه‌های وجودی آن است.

می‌توانید درباره ریشه‌های آریایی‌گری در ایران و حضور آن در زندگی سیاسی و فکری ایرانیان در طول یک قرن گذشته بیش­تر توضیح دهید؟

- مفهوم بیولوژیکی و فرهنگی «نژاد»، ایده‌ای اروپایی است که از اواخر قرن هجدهم تا نیمه اول قرن بیستم – پیش از آن که ابتدا به شکل علمی و سپس از نظر سیاسی اعتبارخود را از دست بدهد – رواج داشت. تفکر «نژاد آریایی» هم به همین ترتیب در مکتب اروپایی پدید آمد. خیلی دشوار است که پیشینه طولانی این تفکر را در چند خط به شکلی مختصر و مفید بیان کرد اما اجازه دهید فقط به این نکته اشاره کنم که در آن دوره، تضاد میان نژادهای «آریایی» و «سامی» به عنوان یک حقیقت غیرقابل انکار علمی مطرح بوده است. «ارنست رنان»، جامعه شناس برجسته فرانسوی قرن نوزدهم، اعتقاد داشت که «تضاد میان نژاد‌های آریایی و سامی محوری است که تمام عالم به دور آن در حال چرخش است.»

روشن­فکران ملی‌گرای پیش­کسوت در ایران، به ویژه میرزا آقا خان کرمانی، به دلایل مختلف این فرضیه را پذیرفتند؛ اول این که آن­ها علم فرنگیان (اروپایی‌ها) را با استناد به انجیل به عنوان یک حقیقت دینی پذیرفته بودند؛ دوم این که آریایی‌گری آسان‌ترین راه برای توضیح علت عقب‌ماندگی ایران از اروپا در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و نظامی بود. در واقع، بازتصویری که از اسلام ارایه شد چیزی محصول ذهن عرب‌های سامی بود؛ دینی که به باور ملی‌گرایان - با کمک منابع اروپایی آن­ها - با زور شمشیر بر ایرانیان آریایی تحمیل شده بود. به این ترتیب، برای علت پس­رفت ایران دلیل بسیار ساده و قابل هضمی وجود داشت که همانا از دست دادن خلوص نژادی و فرهنگی ایرانیان بود.

 این تفسیر بی‌دردسر از تاریخ، ایرانیان را از هرگونه مسوولیت یا حتی حضور در تاریخ خود تبرئه کرده و خیلی راحت ورود اسلام به ایران (یا به قول نژادپرستانه: «حمله اعراب») را دلیل عقب ماندگی کشور بیان می‌کند. نیازی به گفتن نیست که هرجنبه از این روایت درتضاد با واقعیت‌های تاریخی است (امروزه دانشمندان بر تداوم روال طبیعی زندگی در ایران قبل و بعد از اسلام و نبود شاهدی مبنی بر وجود گسست تاریخی میان دو دوره مورد اشاره اتفاق نظر دارند). با وجود این که مدت‌هاست آریایی‌گری در غرب، چه به عنوان یک فرضیه علمی و چه به عنوان یک جهان‌بینی سیاسی کنار گذاشته شده (به استثنای گروه به حاشیه‌ رانده شده‌ای از راست­گرا‌های افراطی)، راحتی و جذابیت این گفتمان باعث شده تا به جرات بتوان گفت بخش بسیار بزرگی از جامعه ایران هنوز بر باور خود در زمینه برتری نژاد آریایی پایبند مانده‌اند.

آریایی‌گری یا آن چه شما «ملی‌گرایی گمراه کننده» می‌نامید چه تفاوتی با سایر جریان‌های ملی‌گرایی در ایران دارد و آیا این ویژگی در همه شکل‌های ملی‌گرایی ایرانی مشترک است؟

• یکی از اشکالاتی که من بر این موضوع وارد می‌دانم این است که چندگانگی نگرش‌های ملی‌گرایانه از سوی پژوهش­گران به طور کلی نادیده گرفته شده است. به نظر من برخی نگرش‌های ملی‌گرایانه، با جهان‌بینی‌ها و هدف‌های مختلف ممکن است به یک موضوع مشترک بپردازند. در مورد بحث ما، جای هیچ انکاری نیست که ملت ایران را می­توان به شکل‌های مختلف تعریف کرد. به عنوان نمونه، برای برخی ایرانیان، اسلام شیعه بخشی جدایی‌ناپذیر از ارزش‌های ملی ایران است. دیگران، از جمله خودم، امیدوارند به جای ایرانیتی با قومیت یا فرهنگ بسته و انتسابی، شاهد جامعه‌ای باشند که بر مبنای به رسمیت شناختن و وفاداری به یک نظم مدنی برگرفته از یک نظام مردم‌سالار مشروع شکل گرفته باشد. با این حال، در میان شکل‌های مختلف ملی‌گرایی ایرانی، یک شکل از جهان‌بینی به دلیل ارایه توضیح و تفسیر زیاد از بقیه متمایز است. نوعی از ملی‌گرایی که جهان‌بینی پایداری دارد به گونه‌ای که محتوای آن در طول 150 سال گذشته خیلی کم دچار دگرگونی شده است. مهم‌تر از همه این که، این نوع از ملی‌گرایی به عنوان جهان‌بینی رسمی حکومت پهلوی (در فاصله سال‌های 1304 تا 1357 شمسی) مطرح بوده و به همین دلیل بارها و بارها با استفاده از متون درسی مدارس، تاریخ‌نگاری جانب­دارانه و تبلیغات به ذهن نسل‌های مختلف ایرانی خورانده شده و از این جهت اثر آن غیر قابل چشم‌پوشی است. این همان جهان‌بینی است که درباره آن مطالعه می‌کنم و آن را «ملی‌گرایی گمراه کننده» می‌نامم چون می‌بینم که هدف اصلی آن گمراهی ذهن انسان‌هاست. به بیانی دیگر، هدف این شکل از ملی‌گرایی تهی کردن ایران از واقعیت مشهود خود به عنوان سرزمینی اسلامی و شرقی و به تصویر کشیدن آن به عنوان عضوی از خانواده اروپاست که از بد حادثه، درمنطقه خاورمیانه گرفتار شده است. ادعای خویشاوندی نژادی میان آریایی‌های ایران و اروپا، گفتمانی نژادپرستانه است که به بروز چنین انحراف‌هایی دامن می‌زند و از این رو، «تفکر نژادی» جنبه‌ای اساسی از «ملی‌گرایی گمراه کننده» به شمار می‌آید. این نوع تفکر در ادعای محمد رضا شاه که قرار گرفتن ایران درخاورمیانه را تنها یک «تصادف جغرافیایی» می‌دانست، نمود پیدا می‌کند. انکار واقعیت مشهود ایران خیالی واهی است که راه به جایی نخواهد برد.

برخی پژوهش­گران و روشن­فکران به دنبال جدا کردن آریاگری ایرانی از یهود ستیزی شرورانه و ویران­گر منتسب به آلمان (نازی) هستند. درباره این تلاش‌ها چه نظری دارید؟

• گرچه شکی نیست که وجود احساسات ضد سامی‌گری در ایران – به ویژه از نوع «توطئه جهان یهود» آن – واقعی است، با این حال باور ندارم که چنین احساساتی ]در درون هسته ایدئولوژیک] «ملی‌گرایی گمراه کننده» جایی داشته باشد. اصلی‌ترین دغدغه ملی‌گرایان ایرانی، تقلید از مدرنیته اروپایی به منظور بیرون کشیدن ایران از رخوتی بود که دچارش شده بود. در این میان، دادن نقش منفی به عرب‌‌ها ساده‌ترین راه برون­رفت از مشکل‌هاست چرا که راحت می‌شود با فحش و ناسزا همه تقصیرها را به گردن عرب‌ها انداخت. میزان نفرت از عرب‌ها در ملی‌گرایی گمراه کننده ایرانی دست کمی از میزان نفرت از یهودیان در ملی‌گرایی رمانتیک آلمانی اواخر قرن نوزدهم میلادی ندارد. با این حال، یهودیان نقشی در نمایشنامه درام ملی‌گرایی ایرانی ایفا نمی‌کنند یا حداقل نقش پررنگی ندارند. بنابراین، گرچه ملی‌گرایان ایرانی گفتمان اروپایی «نژاد آریایی» را برگزیده‌اند اما گزینش آن­ها انتخابی بوده یعنی فقط تا جایی به آن بها داده‌اند که بتواند راه حلی برای برون­رفت از مشکلات غیرقابل حل ایران ارایه کند. برای نمونه، از «تهاجم» اعراب سامی غیر آریایی به ایران به عنوان دلیل اصلی ضعف نسبی ایران در مقایسه با کشورهای اروپایی یاد می‌شود. با توجه به نبود احساسات ضد یهودی در هسته «ملی‌گرایی گمراه کننده»، در این توطئه ملی‌گرایانه جایی برای بازی یهودیان وجود ندارد. درباره یهودیان ایرانی باید گفت همان گونه که خودشان هم به درستی مطرح می‌کنند،  دوره پهلوی عصری طلایی برای یهودیان ایران به شمار می­رود. این که از یک سو گفتمان نژاد آریایی در اروپا به شدت ضد سامی بوده و از سوی دیگر یهودیان ایرانی اغلب خود را وام­دار ملی‌گرایی دوره پهلوی و عنصر آریاگری آن می‌دانند نشان­گر وجود تضادها و تناقض‌هایی در این میان است. برای نمونه، در صحبتی که با یک خانم یهودی ایرانی درمنطقه «وست وود» تهران­جلس داشتم، ایشان ادعا می‌کردند که این یهودیان ایرانی هستند که آریایی‌های اصیل محسوب می‌شوند چرا که نسل ایرانیان مسلمان با اعراب مخلوط شده و عنصر آریاگری خود را از دست داده‌اند. این مانند آن است که یک یهودی دربند در اردوگاه­های مرگ آلمان نازی با استناد به نظریه‌ای ادعای برتری نسبت به هم­وطنان مسلمان خود داشته باشد که به خودی خود نشان­گر سردرگمی هویت ایرانی است؛ هویتی که هنوز گرفتار مفاهیم نژادی منسوخ شده است.

در مورد ایده‌ای که از سوی برخی افراد، از جمله آخرین شاه ایران تبلیغ می‌شد مبنی بر این که ایرانیان ملتی یک­پارچه، متحد و هم­بسته با پیشینه‌ای بیش از 2500 سال هستند چه نظری دارید؟

• بیایید در این مورد با هم روراست باشیم؛ این موضوع (تمدن 2500 ساله ایرانی) افسانه‌ای بیش نیست. ملت‌ها در دوران قرون وسطی به شکل کنونی وجود نداشته‌اند. در آن دوران هم­بستگی میان اقوام برپایه معیارهای محلی یا مذهبی بنا می‌شد؛ برای نمونه، شاعر معروف، حافظ – که به عنوان یکی از نمادهای ایرانیت مطرح است – در هیچ کدام از شعارهای خود خود را به عنوان یک ایرانی معرفی نکرده بلکه تنها خود را فردی ساکن شیراز نامیده است . «ملت» تنها زمانی به نماد اصلی هویت انسان‌ها تبدیل می‌شود که یک دولت مدرن از طریق نماد‌ها، سیستم جامع آموزش و پرورش و ماشین تبلیغاتی‌ خود بکوشد تفکر تعلق ملی را گسترش دهد. البته ردپای تفکر «ایران» به عنوان یک مفهوم فرهنگی و جغرافیایی را می­توان پیش از این زمان و حتی در دوران باستان پیدا کرد اما باید توجه داشت که تفکر یاد شده، ایده‌ای سیال بوده که محتوای واقعی آن تفاوت زیادی با برداشت امروز ما دارد.هخامنشیان هرگز به جنبه فرهنگی دولت خود اشاره‌ای نکرده و هرگز خود را ایرانی یا «پرشین» نخوانده‌اند. ما در واقع نمی دانیم واژه معروف «آریا» که در منابع اوستایی و هخامنشی به آن اشاره شده به چه معناست. نمی‌دانیم آیا آریا نام یک قبیله، یک جامعه زبانی یا – حتی محدودتر از آن – تنها قشری از اجتماع بوده است؟ در کتیبه های «کرتیر»، موبد پرنفوذ اواخر دوره ساسانی، واژه­های «اران» (ایران) و «آنران» (غیر ایران) –  بدون اشاره به جنبه‌های فرهنگی یا زبانی – به روشنی به مفاهیم سیاسی- جغرافیایی می‌پردازد . در دوران اسلامی، ایران به تفکری جغرافیایی- فرهنگی تبدیل می‌شود که با دیگر نهادهای منطقه‌ای از جمله خراسان، عراق عجم، سیستان و سایرین به رقابت می‌پردازد؛ گستره‌ای جغرافیایی که آن را حکومت ساسانی می‌نامیم.

آیا منابعی که از دوران ساسانی در اختیار داریم اطلاعاتی در این مورد در اختیارمان ‌نمی‌گذارند؟

• یکی از واقعیت‌های اساسی که ملی گرایان علاقه‌مند به وقایع دوران باستانی واژه ایران و متغییرهای آن، به عمد نادیده می گیرند این است که همه منابع نوشتاری که در اختیار داریم – از کتیبه‌های نقش رستم گرفته تا شاهنامه – از سوی شماری افراد باسواد و با هدف‌های خاص نگاشته شده­اند. به بیانی دیگر، ممکن است جمع کوچکی از نخبگان از واژه «ایران» برای اشاره به مواردی دیگر استفاده کنند؛ از جمله ناحیه‌ای جغرافیایی با برخی ویژگی‌های مشترک فرهنگی و زبانی یا یک سلسله پادشاهی مانند ساسانیان که در تلاش برای ایجاد مشروعیت برای حکومت خود بر حوزه بسیار وسیعی از باورهای دینی و فرهنگی هستند. در حال حاضر هیچ مدرکی در اختیار نداریم که با استناد به آن بتوانیم درباره هویت توده‌های بزرگی از دهقانان، قبیله نشینان، بازرگانان، زنان و سربازان گمانه‌زنی کنیم، مطلقا چنین مدارکی را در دست نداریم. این افراد از نظر تاریخی حرفی برای گفتن ندارند چون بهره‌ای از سواد نداشته‌اند. خیلی بعید است که چنین افرادی از 2500 سال قبل خود را به عنوان «ایرانی» قلمداد کرده باشند. کسی که بخواهد چنین گزاره‌ای را مطرح کند بی‌شک مدارک زیادی برای اثبات درستی گفته‌های خود در اختیار خواهد داشت. البته به شرط آن که مخاطبان‌ او ملی‌گرایان دوآتشه‌ای نباشند که حاضر باشند حقایق تاریخی را قربانی فرضیه‌‌های خود کنند.مساله این جاست که ملی‌گرایی با وجود این که پدیده‌ای جدید به شمار می­رود، با اتفاق‌های دوران باستان سروکار دارد که تقریبا همیشه نابهنجاری و تحریف تاریخی را در پی دارد. ملی‌گرایان با مراجعه به متون کهن، هر زمان که به واژه «ایران» برمی‌خورند از آن به عنوان شاهدی برای جاودانگی ملت ایران از دوران باستان یاد می‌کنند. واقعیت اما بسیار متفاوت است و مطالعه بی‌طرفانه منابع نشان می‌دهد که مفهوم ملی ایران، آن گونه که این دسته از ملی‌گرایان می‌پندارند، در فاصله دهه‌های 1860 و 1890 میلادی از سوی «میرزا فتحعلی آخوندزاده» و «میرزا آقا خان کرمانی» ساخته و پرداخته شده است؛ موضوعی که تا بعد از جنگ جهانی اول آن چنان فراگیر نشده بود.

آینده ملی‌گرایی ایرانی را چگونه می‌بینید؟ با توجه به غلبه و سلطه اسلام سیاسی و «هویت اسلامی» پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران، آیا درست است بگوییم آن چه امروز شاهد آن هستیم خیزش احساسات ملی‌گرایانه‌ای است که حکومت اسلامی در ایران برای کنترل آن تلاش می‌کند؟

• نفوذ ملی‌گرایی گمراه کننده با وجود تمام فراز و نشیب‌هایی که با آن روبه رو بوده، هم­چنان با قدرت در جریان است به نحوی که از سال 1357، بیش­تر مخالفان سکولار جمهوری اسلامی از این دسته ملی‌گرایان بوده‌اند.
  پدیدآورندگان اولیه این جهان‌بینی، اختلاف عمیقی را در میان گروه‌هایی از جامعه ایران ایجاد کردند که من «مریدان کوروش کبیر» و «پیروان امام حسین» می‌نامم. هنوز باید منتظر بمانیم و ببینیم که آیا تلاش برای آشتی دادن این دو جنبه مصنوعی از هویت ایرانی راه به جایی خواهد برد یا خیر. یونانیان برای تعریف عصر طلایی خود از دو دوره جایگزین یونان باستان و امپراتوری روم شرقی شروع کردند. امروزه، بیش­تر یونانیان با هر دو دوره تاریخی کشور خود سازگاری پیدا کرده و می‌توانند به هر دو دوره افتخار کنند. اما ایرانیان هنوز توفیقی در چیرگی بر شکاف میان ایران پیش از اسلام و ایران اسلامی کسب نکرده‌اند.

در مورد خود حکومت چطور؟ حکومت چه نقشی در ایجاد پیاپی روایت‌های هویتی بازی می‌کند؟

بسیاری از مقامات جمهوری اسلامی ثابت کرده‌اند که هرگاه مشروعیت حکومت خود را در خطر دیده‌اند، در انگیزش احساسات ملی‌گرایانه خیلی موفق عمل کرده‌اند. «تخت جمشید» و «شاهنامه» به همان اندازه دوران سلطنت پهلوی در نمایش نمادین ملی‌گرایی جمهوری اسلامی کاربرد داشته‌اند. این جاست که مساله جالب می‌شود؛ وقتی جمهوری اسلامی مجبور به حمایت کلامی از ملی‌گرایی می‌شود به گونه‌ای از ملی‌گرایی گرایش پیدا می‌کند که از پیش وجود داشته که همانا نسخه (گمراه کننده) دوران سلطنت پهلوی است. در این میان گونه کمی اسلامی شده‌ای از «ملی‌گرایی گمراه کننده» هم هر از گاهی نمایان شده است. نشانه‌هایی از این گونه را می‌توان در برخی نوشته‌های سرشار از مفهوم‌های نژادپرستانه شریعتی پیدا کرد (برای نمونه، این ادعا که اسلام شیعه، شکل ایرانیزه شده از اسلام است). با این حال، جمهوری اسلامی در ایجاد یک ایدئولوژی ملی‌گرایانه به اندازه کافی منسجم با اصول و آموزه‌های دقیق و به حد کافی جذاب برای جایگزینی ملی‌گرایی گمراه کننده ناموقق عمل کرده است. جنبش ملی- مذهبی در ایران هنوز در دوران نوزادی به سر می‌برد و باید دید آیا می‌توانند چنین شکلی از ملی‌گرایی را در آینده پدید آورند. من شخصا شک دارم که بتوانند موفقیتی در این زمینه به دست آورند.

به نظر شما آیا ایجاد یک نظام فدرال یا تمرکززدایی سیاسی در ایران امری اجتناب‌ناپذیر است؟ آیا تقدیر دولت ملی قوی و مرکزی در ایران تبدیل شدن به یک نظم سیاسی است که با خط سیر تاریخی و آرایش جمعیتی ایران هم­خوانی بیش­تری داشته باشد؟

• در این جا هم شاهد ادامه شگفت‌انگیز رفتار حکومت ایران با مردم در دوران پیش و پس از انقلاب 1357 هستیم؛ امروز هم سرکوب خواسته‌های فرهنگی و زبانی اقلیت‌های ایران با همان شدت و میزان دوره قبل از انقلاب ادامه دارد. هنوز هم در ایران مطرح کردن بحث دفاع از حقوق اقلیت‌ها، ناصواب به شمار می‌آید. بسیاری از ایرانیان هنوز از باز کردن «جعبه پاندورای» حقوق اقلیت‌ها در هراسند چرا که فکر می‌کنند با بازکردن این جعبه، سیل بلاها و شوربختی‌ها بر سرشان فرود می‌آید که کم­ترین نتیجه آن، تجزیه کشور خواهد بود. به نظر من احتمال بروز چنین خطری در صورت ادامه بی‌توجهی به حقوق اقلیت‌ها بالاتر می‌رود. این مساله‌ای است که باید به عنوان یک ضرورت ملی، هر چه سریع‌تر به آن پرداخته شود.

درباره نقش حکومت، خیلی‌ها ادعا می‌کنند که وجود حکومت مرکزی ملی‌گرای پهلوی ضروری بود و برای اعتبار بخشیدن به گفته خود از متحد نگه داشتن کشور از سوی حکومت پهلوی در آن دوران دم می‌زنند. این مورد قابل بحث است. این دیدگاه قطعا با نظر بسیاری از اعضای اقلیت‌های قومی سرکوب شده یا نوادگان عشایر کوچ نشینی که به زور مجبور به اقامت در یک ناحیه خاص جغرافیایی شده و یا دیگر قربانیان سیاست تمرکزگرایی حکومت ایران در هر یک از دو دوره تاریخی یاد شده، هم­خوانی ندارد. در واقع دولت مرکزی بخش‌های بزرگی از جمعیت ایران را از زادگاه خود بیرون راند. مطمئن نیستم که فدرالیسم (حاکمیت حکومت مرکزی) راه چاره باشد. همان گونه که پیش از این هم اشاره کردم، از دید من تنها راه نجات، به وجود آوردن ایرانی است که با استفاده از یک قرارداد اجتماعی مردم‌سالارانه، حقوق همه شهروندان‌ خود را به شکلی یکسان رعایت کند، نه این که حکومتی بیاید و یک هویت قومی یا مذهبی خاص را از بالا به مردم تحمیل کند. فقط چنین ایرانی – که تشکیل آن از زمان نهضت مشروطه خواهی به مدت بیش از یک قرن  به تعویق افتاده –  می تواند یک پارچگی کشور و وفاداری همه شهروندان خود را تضمین کند. چنین حکومتی می تواند فدرال باشد، اما نه لزوما.

کتاب شما با عنوان «ظهور ملی‌گرایی گمراه‌کننده: مسابقه و مدرنیته در ایران 1860 تا 1940 میلادی» در آینده‌ای نه چندان دور منتشر خواهد شد.  به نظر شما این کتاب چه چیزی به ادبیات رو به رشد ملی‌گرایی ایرانی اضافه خواهد کرد و این که از مخاطبان شهرنشین ایرانی انتظار چه بازخوردی دارید؟

• در این کتاب تلاش کرده‌ام ریشه‌های فکری ملی‌گرایی گمراه کننده و روند انتخاب و بومی‌سازی ایده‌های ویژه اروپایی درباره مفاهیم ملت و نژاد را ردیابی کنم. این ایده ها از آن جهت مهم بودند که با استفاده از آن­ها، می‌شد برای مساله عقب ماندگی ایران در مقایسه با اروپا بهانه‌ تراشی کرد. این روایت که همه ما می دانیم در طول زمان پدید آمده است؛ ایران پیش از اسلام تمدن بزرگی به شمار می رفت که برابر یا بهتر از اروپای مدرن بود، تمدنی که با حمله اعراب سامی که تنها هدف‌شان نابودی هویت جداگانه ایران بود، افول کرد و برای برگرداندن ایران به شکوه و قدرت گذشته خود چاره ای نداریم جز این که میراث اعراب را به کلی ریشه کن کنیم؛ اسلام، واژه‌هایی که از زبان عربی قرض گرفته‌ایم و سایر موارد. در مورد این که خوانندگان چه برخوردی با این کتاب خواهند داشت هم باید بگویم پژوهش­گران ایرانی که با پژوهش من آشنایی دارند در بیش­تر موقعیت‌‌ها از من حمایت کرده‌اند. از سوی دیگر، هواداران ملی‌گرایی گمراه‌‌کننده به من ایمیل‌های بلند بالای توهین‌آمیزی با اتهامات همیشگی (عامل جمهوری اسلامی ، نوکر انگلیس و تجزیه طلب یا هر سه مورد با هم) می‌فرستند که این دسته از افراد به کار خود ادامه خواهند داد. امیدوارم نتیجه کارم ایرانیان را تشویق کند تا اسطوره «ملی‌گرایی گمراه کننده» را مورد بازخواست قرار دهند تا بالاخره روزی فرا برسد که بتوانیم خود را از شر میراث نخ‌نما شده‌ آخوندزاده، کرمانی و متفکران نژاد پرست اروپایی رها کنیم. هویت ما به هوایی تازه نیاز دارد چرا که هنوز گرفتار مفاهیم نژادپرستانه‌ خفه‌کننده و مشکل‌آفرین از زمانی دیگر و مکانی دیگر است. تاریخ‌ ما به شدت تحریف شده و نیاز مبرمی به بازنویسی دارد. کار زیادی پیش رو داریم.

----

رضا ضیاء ابراهیمی استادیار «تاریخ خاورمیانه در قرن بیستم» در کالج «کینگز» لندن است.

اسکندر صادقی بروجردیدانشجوی سال آخر دکترا در کالج «کویین»، دانشگاه آکسفورد است.

میهمانان امروز جمشید چالنگی در “سرزمین ما” آقای علاالدین فتح راضی هستند به اتفاق ایشان در پی یافتن جواب این سوال خواهیم بود که ریشه ظلم وستم به اقوام مختلف ایرانی نظیر کرد و عرب وبلوچ وآذری و… چیست و چگونه می توان ریشه های این نابرابری را خشکاند.

برنامه سزمین ما چهارشنبه ۲۴ مهرماه

همانطور که احتمالا برای برخی از خوانندگان محترم روشن است، صاحب نظران مبارز کرد ماهها است که در حال گفتگو بوده و هنوز هم هستند که یک کنگره برای هر چهار بخش ازکردستان ومردم کرد که بین کشورهای ایران، ترکیه، عراق و سوریه که نهایتا بعداز جنگ جهانی اول رسما، تقسیم شده، درشهر اربیل مقرحکمرانی کردستان عراق فدرال، بتاریخ 25 نوامبر 2013 برگزار کنند. ناگفته نماند که 3 کشور اخیر بعد از جنگ جهانی اول، توسط نیروهای متفق و پیروز درجنگ، بوجود آورده شدند که در کنفرانس لوزان در 24 ژوئیه 1923 برتقسیم رسمی کردستان که ازسال 1514 میلادی به این طرف دوبخش آزاد بود و باوصف مشخص بودن مرز بین ایران و عثمانی، قبایل خوش نشین کرد این مرز را نمی شناختند و برای چرای گوسفندان به آن طرف مرزها درخاک خود نیز می رفتند، عاقبت دولتها جلو آنها را، در میهن خود گرفتند و بر عهدنامه صحه گذاشته شد و کردها را بیشتر کنترل کردند و کسی، دیگر حق نداشت ازمرز تعیین شده، بدون مجوز خارج شود. پس در واقع، این اولین کنگره مهم، اگر اجراء شود، برای سراسر کردستان خواهد بود که کردها قادر شوند، ازنظر فرهنگی در ارتباط نزدیک تر باشند و خودرا به عنوان یک ملت با فرهنگ و رسم و رسومات و زبان مشترک بیشتر بشناسند. سایت خبری تحلیلی روز، معروف به ان.ان.اس. روژ می نویسد: "اگر در مقابل یک کرد کلمه "لوزان"را بر زبان برانید، بلافاصله خاطرات تلخی را در ذهن او زنده خواهید کرد. طبیعی هم است. چون در تاریخ 24 ژوییه 1923 معاهده لوزان در پایتحت کانتون"وود"منعقد شده است. معاهده ایکه جمهوری ترکیه را از ویرانه های امپراتوری عثمانی به وجودآورد و همزمان انکار ملت کرد و انکار حق تشکیل یک کیان مستقل برای آنهارا درپی داشت". بعلاوه انگلیسیها  و فرانسویها متراژ به دست گرفتند و بیشتر سرزمینهای تحت نفوذ را که رئیس قبیله اش تابع مطلق آنها بود، بصورت کشور مستقل بوجود آوردند. ازجمله آنها، سوریه، عراق، اردن و لبنان و غیره را می توان نام برد. برای صحت متراژ دردست انگلیسیها وفرانسویها این جمله اززبان ویکی پیدیای خودی آنها را می آورم: "لبنان برای 400 سال جزئی از امپراتوری عثمانی بود و به دنبال جنگ جهانی اول جزئی از قیمومیت فرانسه بر سوریه شد. در اول سپتامبر سال 1920 فرانسه کشور لبنان را به عنوان یکی از سرزمین‌های محصور سوریه تشکیل داد. لبنان سرزمینی عمدتاً مسیحی نشین بود (اغلب مارونیتی بودند) ولی دارای جمعیت‌های مسلمان و دروزی هم بود. در اول سپتامبر 1926 فرانسه جمهوری لبنان را تشکیل داد و به آن هویتی مستقل از سوریه اعطاء کرد ولی هنوزتحت قیمومیت فرانسه بود. یکی ازروزنامه های فرانسوی زبان آن روزی، این مطلب زیر را درمورد این کنفرانس نوشته است که گویا فقط تیتر آن بفارسی ترجمه شده است. متمنی است آن عزیزانی که فرانسه می دانند به نگارنده یاری کنند و تصحیحم کنند.

24 ژوییه 1923 به مثابه یک روز سیاه درتاریخ کردها ثبت شده است:

در آن روز معاهده لوزان در کاخ رومین امضا شد.

اکنون ما ازبحث تاریخی می گذریم و به اتفاقات روز می پردازیم. گویا حدود 14 سال پیش کنگره ملی کردها به عنوان یک سازمان بنا نهاده شده است. در واقع آن طور که روزنامه و سایت کوردانه نوشته است: "درتاریخ 24 ماه مه 1999 کنگره ملی کوردستان (ک. ن. ک.) در آمستردام هلند تاسیس شد. در زمان تأسیس این سازمان دهها شخصیت سیاسی، فرهنگی و فعال مدنی و اجتماعی متعلق به هر چهار بخش کوردستان در کنگره شرکت داشتند. حال در تحولات جهانی ملت کورد هم می خواهد این کنگره را به یک کنگره ملی کوردستان قوی تبدیل نماید این کنگره بنابر گفته دست اندر کاران گذشته و حال بخصوص احزاب کوردستان عراق و کوردستان ترکیه، هدف آن تشکل یک سازمان ملی است که در نهایت تلاش برای اتحاد و همبستگی بخشهای مختلف کوردستان بر اساس اتحاد ملی، منافع مشترک و دراز مدت مردم کوردستان باحفظ اختلافات فرهنگی و ایدئولوژی است.

 بنا بر گفته آقای بارزانی و (آقای) اوجلان کوردها ازمبارزه آزادیخواهانه ملی درهر ۴ بخش کوردستان پشتیبانی می‌نمایند و از حل مسالمت آمیز و سیاسی مسئله کورد در این کشورها حمایت می‌کنند". من مصاحبه ای دراین باره گفتم: "ازاینکه همه احزاب سیاسی کردی از چپ تا راست در این کنگره شرکت خواهند کرد بسی جای خوشحالی است. فراموش نکنیم رهبری احزاب وکادرهای فعال ملت کرد دههابرابر درمقایسه با گذشته آگاه تر شده اند و این نشان می دهد که روشنفکران ملت کرد در هرچهار بخش از کردستان تحت فشار مردم وبویژه نسل جوان قرار گرفته اند ومی خواهند متحدا، مانند اتحادیه عرب، برای نمونه بایک صدا خواستهای اولیه خود را مطرح کنند. درواقع و بنظرم این پیامی است که کنگره باید دنبال کند".
 بباور صاحب نظران وبا اطمینان می توان گفت: هر ملتی حق دارد، در باره سر نوشت و آینده خویش، خود و یانمایندگان برحق آن  تصمیم بگیرند. مابدرستی می بینیم که امروزه 23کشور عربی وجود دارند. درگذشته، برخی ازدولتهای عربی تصمیم گرفتند اتحادیه عرب را که دربالا ذکرآن رفت، با هم بنام اتحادیه کشورهای عربی تشکیل دهند. این کار درتاریخ 22 مارس 1945، اول باشش عضو؛ مصر، عربستان، عراق، سوریه، لبنان و فرا اردن (که در سال 1946 به اردن  تبدیل شد) و اکثرآنها از کشورهای جدیدالتأسیس بودند، بنیانگذاری شد. این اتحادیه در حال حاضر 22 عضو اصلی و 4 عضو ناظر دارد. در هر صورت باسال ها تأخیر، کردها براین باور اند که چنین اتحادیه ای ضروری است. آنهابه این نتیجه رسیده اند، همانطور که ملاحظه می شود، درکنار برپائی رسانه های تلویزیونی که هنرمندان هرچهار بخش کردستان در آن برنامه دارند، با زنده کردن کنگره ملی بیشتر با هم در ارتباط باشند که با تشکیل این کنگره در بخش آزاد شده و نسبتا دمکرات از کردستان این اتحادیه مهم فرهنگی را بوجود آورند. این کنگره با ابتکار رهبری حزب کارگران کردستان پیشنهاد گردیده و مورد تأیید و حمایت مالی رهبر محبوب هریم کردستان، کاک مسعود بارزانی، قرار گرفته است که با استقبال گرم و کم نظیر اکثر روشنفکران کرد رو برو شده است. درنتیجه برای تحقق بخشیدن به این پیشنهاد، کنفرانسی مقدماتی تشکیل شد که به نسبت هربحش از کردستان، 21 نماینده از احزاب مختلف هر چهار بخش به منظور تدارک این کنگره انتخاب شدند. نخست، بناشد که این کنگره در 24 اوت 2013 برگزار شود. به دلایل کمی وقت وکار زیاد، تاریخ آن به سه هفته بعد، به تأخیر افتاد و می بایستی در روزهای 15 تا 17 سپتامبر 2013 با شرکت 600 نفر از نمایندگان و شخصیتهای سر شناس کرد از سرا سر کردستان و 300 نفر مهمان و صاحب نظر خارجی انجام گیرد، ولی چون این تاریخ نزدیک به انتخابات نمایندگان مجلس کردستان عراق بود، به دلیل کار فراوان افراد تدارکاتی کردستان عراق، تاریخ بر پائی کنگره به حدود دوماه بعد از اجرای انتخابات، یعنی به 25 نوامبر 2013 موکول گردید. درهرصورت آرزو دارم این کنگره که باحمایت جدی وپشتیبانی کاک مسعود بارزانی، رهبر محبوب اکثر مردم هریم کردستان و دیگر رهبران جامعه کرد در ترکیه و همکاری بی دریغ احزاب کرد ایرانی وسوریه ای تشکیل می شود، سران محترم کردستان بتوافق کلی برسند تا کنگره بتواند بخواستهای ملت کرد جامه عمل بپوشاند و به درخواست و آرزوهای اولیه مردمان پاک دل این ملت درهر بخش ازکردستان، پاسخی در خور ارائه دهد. یکی از خواستها؛ جلوگیری منطقی از انشعابات احزاب سیاسی است که هیچ اختلاف ایدئولوژی ندارند و اتحاد همه مبارزان کرد، بر اساس تمایل اکثریت مردمان مناطق کردستان است که آرزو است برای این اتحاد گامهای سنجیده برداشته شوند. یعنی اتحاد کردها، تضمین پیروزی برای تعیین حق سر نوشت هر بخش از کردستان است. آرزو وانتظار دوم از کنگره گنجاندن مسایل مهم فرهنگی از قبیل زبان استاندارد است که با آن ادبیات استاندارد، روز نامه ها نگاشته شوند و در مدارس همه دروس را به این زبان تدریس کنند. این خواست اکثر مردم است که دربیانیه پایانی کنگره آورده شود. آرزو و خواست سوم، کنگره بایستی بکوشد برنامه ای ارائه دهد که تعصبهای افراطی آئینی و زبانی کنار گذاشته شوند و روی مسئله مهم ادبیات کردی مکث کنند. پرمسلم است که متوصل شدن به زور برای پذیرش آئین و لهجه غالب، نتیجه عکس گرفته می شود و نیز زدودن واژه های بیگانه در کل زبان کردی بدون داشتن جای گزینی مناسب برای آنها، نمی تواند موفقیت آمیز باشد. طبیعی است که درکلیه زبانها واژه های بیگانه وجود دارد و در زبان کردی هم هست. لذا کوشش شود زبان غنی کردی را پر بارتر و غنی تر کنند و در رسانه های گروهی آن را بکار گیرند و شیوه های نگارش ادبی با حفظ لهجه های متفاوت؛ کرمانجی، گورانی، سورانی زازاکی، بادینی، فیلی،کلهری، لکی و غیره، یک سان شوند. چهارم حق برابر برای اقلیتهای آئینی غیر اسلامی در نظر گرفته شود. همان گونه که در کردستان عراق با وصف تعصب خاص عده ی بسیار قلیلی، از باور مندان مسلمان افراطی، دولت می کوشد حقوق اقلیتهای ملی و آئینی بطور نسبی را رعایت کند. وظیفه مهم تر کنگره در آن است که سعی شود آگاهی فرهنگی و تاریخی و زبانی را در رأس همه کارها قرار دهد و بر آنها تأکید ورزد. این کنگره یک وظیفه مهم تاریخی دیگر دارد  و آن در بیانیه پایانی قید کند که کردها باید با یک کارت متحد درسطح بین المللی ظاهر شوند. یعنی کوشش نشود یک حزب قدرتمند همه نکات را به دیگران دیکته کند ومدعی رهبری شود، بلکه منطق همه پسند را بپذیرد و خود یک تابعی از جمع باشد. این نکته می تواند دراتخاذ تصمیمات مهم جهانی اثر گذار باشد. مردمان کرد گرچه در چهار کشور مختلف ساکن اند و تابع چهار قانون متفاوت اند، اما می توانند در دمکراتیزه کردن این کشورهای حاکم گامهای مهمی بر دارند و مؤثر باشند و این به مرحله اجرا در آید. آن طورکه دربخشی از کردستان تا حدود زیادی و با همت دمکراتهای آن منطقه، عملی می شود. پنجم کنگره باید بر دو نکته مهم آگاهی اجتماعی و سیاسی همه کردها در سرا سر کردستان و حقوق برابر با استفاده درست از دمکراسی و آزادی، تأکید ورزد. این نکات بسیار مهم بایستی در کنگره مورد توجه صاحب نظران قرار گیرد.

هایدلبرگ، آلمان فدرال 19.10.2013                                       دکتر گلمراد مرادی

dr.g.moradi41@gmail.com

 امين جباري 

 رضا صالحی امیري، از سركردگان دستگاه امنیتی ایران  است. او در آغاز کار دولت حسن روحانی، هفتاد روز سرپرست وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران را برعهده داشت.

صالحی امیری در سال ۱۳۴۰ در شهرستان بابل به دنیا آمد. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد علوم سیاسی و دکترای مدیریت دولتی و استادیار دانشگاه است. عنوان رساله دکتری او "مدیریت تنوع قومی در ایران و جهان"است. وی معاونت پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی مرکز تحقیقات استراتژیک را در کارنامه دارد.

صالحی در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران، معاون فرهنگی ستاد انتخاباتی حسن روحانی کاندیدای به اصطلاح اعتدال وتدبیر بود. گفتنی است قبل از انتصابش به سرپرستی وزارت ورزش وجوانان، از وی به عنوان کاندیدای این وزارت‌خانه یاد می‌شد و همچنین  برای تصدی سرپرستی وزارت علوم و سازمان میراث‌فرهنگی هم مطرح گردید.پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان ریاست جمهوری ایران، صالحی امیری به ریاست کارگروه فرهنگی منصوب شد و گمانه‌های بسیاری در خصوص  تصدی چند وزارتخانه مطرح شد.

پس از عدم موفقیت مسعودسلطانی فر برای کسب رأی اعتماد به عنوان وزیر ورزش و جوانان،  صالحی امیری، طی حکمی توسط روحانی، در ۲۶ مرداد ۱۳۹۲  به عنوان سرپرست وزارتورزش و جوانان ایران منصوب و در ۲۷ مهر ۱۳۹۲ به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان به مجلس شورای اسلامی معرفی گردید. در جلسه مجلس، صالحی امیری با کسب ۱۴۱ رأی مخالف، ۱۰۷ رأی موافق و ۱۳ رأی ممتنع نتوانست رأی اعتماد بگیرد و از  کابینه دولت یازدهم بازماند. 

اعتراف صریح سیاستمداران علیه صالحی امیری مبنی بر بازداشت بی دلیل و شکنجه فعالان اهوازی

جواد کریمی قدوسی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، مدعی شد صالحی امیری از متهمان تحت تعقیب اختلاس در بیمه ایران است و از روابط مبهمش با فرزندان اکبر هاشمی رفسنجانی یاد کرد و بیان نمود که وی عملکرد نامناسبی در حوادث 88  از خود بروز داده است. همچنین در جلسه رای اعتماد صالحی امیری،  نادران نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، وی را یکی از «متهمان» پرونده فساد مالی در شرکت بیمه معرفی کرد که ۳۰۰ میلیون تومان «رشوه» دریافت کرده است.

الیاس نادران عنوان کرد که صالحی امیری در دوره مسولیتش بعنوان  مدیرکل وزارت اطلاعات در خوزستان،  دستور دستگیری گروهی از فعالان سیاسی با گرایش چپ از خانواده رزمندگان، به اتهام دست داشتن در انفجار لوله‌های گاز را صادر کرده بود. نادران افزود پس از بازداشت «بی‌ دلیل» این افراد، با آن‌ها به‌ اندازه‌ای «بد رفتاری» شد که در ‌‌نهایت یکی از آنها اقدام به «خودکشی» کرد.

هر فعال اهوازی با شنیدن اتهام مربوط به صالحی امیری در مورد شکنجه گروهی  از فعالان اهوازی به اتهام های واهی ، علامت سئوالی در مورد هویت این افراد در ذهنش نقش می بندد . قطعا رسیدن به هویت دقیق این افراد بعلت عدم اطلاع رسانی و نبود شفافیت در دستگاههای امنیتی ایران (اطلاعات)، کاری بس سخت و دشوار است اما با قرائت اتفاقات و حوادث اهواز در سالهای اخیر می توان حدس و گمانه هایی در این مورد بیان نمود. کسانی که رویدادهای اهواز را بدقت زیر نظر دارند آگاهند که در سال های اخیر عده زیادی در خوزستان بازداشت شدند که اتهام بعضی از آنها فردی بوده و بنابراین نمی توانند موضوع نظر آقای نادران باشند چرا که وی از دستگیری گروهی از افراد نام برده بود . اما از میان بازداشتیهای سال اخیر اهواز ، بازداشت "گروهی"عده ای از جوانان تحصیل کرده و دارای گرایشهای چپ و اصلاح طلبانه ( اعضای موسسه فرهنگی الحوار)، با خطابه آقای نادران از همه لحاظ همخوانی دارد .

آنچه که باعث می شود اعضای موسسه فرهنگی الحوار را مقصود بیانات نادران شمرد، این است که :

نادران بازداشت فعالان را گروهی نامید و همان طور که ذکر شد اعضای موسسه الحوار هم به صورت گروهی دستگیر شدند . وی آنها را دارای گرایشات چپ و اصلاحی دانست وهمانگونه که بر همگان آشکار است؛ تمامی اعضای الحوار از فعالان دوران اصلاحات بودند و موسسه الحوار نیز در زمان آقای خاتمی تاسیس گردید . از موارد دیگری که آقای نادران ذکر کرده بود بحث مربوط بودن این بازداشتها به خانواده های رزمندگان دوران جنگ بود. با تحقیقی که در این زمینه صورت گرفت آشکارشد که خانواده بعضی از اعضای موسسه الحوار، در جنگ شرکت داشتند، پدر آقای هاشم شعبانی از جانبازان جنگ بود و پدر آقای رحمن عساکره در جنگ شرکت داشت و نیز آقای شهید عموری  از پاسداران مستعفی دوران جنگ است.

 علاوه برموارد ذکر شده، نادران از شکنجه این فعالان سخن به میان آورد. و مصداق این مورد، نامه هایی است که توسط این فعالان، بصورت جداگانه  از زندان کارون به بیرون درز گردید که مبنی بر شکنجه روحی و جسمی آنها، توسط بازجوهای اداره اطلاعات خوزستان بوده است.

نادران همچنین از اقدام به خودکشی یکی از این افراد در اثر شکنجه های وارده صحبت کرده بود که بعد از تحقیق مشخص شد که اداره اطلاعات خوزستان طی تماسی با خانواده هاشم شعبانی نژاد، اقدام به خودکشی فرزندشان را به اطلاع آنها رسانده بود.

اعتراف رسمی نادران بعنوان سیاستمدار سطح اول کشور، در مورد نقض حقوق بشر توسط اداره اطلاعات در اهواز بی سابقه بوده است. با اندکی تامل می توان به این نتیجه رسید که بسیاری از تهمت هایی که به فعالان اهوازی انتساب داده می شود همانند اتهامهای منتسب به اعضای موسسه الحوار بی پایه و فاقد هر گونه صحت بوده و صحبت های نادران دلیل قاطعی بر این مدعاست . پنج نفر از اعضای موسسه الحوار بر اساس همین اتهامها به اعدام محکوم شدند و حکم آنها نیز به تایید دیوان عالی کشور رسیده و هر آن ممکن است حکم آنها اجرا شود و حق حیات از عده ای بی گناه سلب شود.

با در نظرگرفتن صحبت های الیاس نادران، وظیفه هر انسان آزاده ای است که با انعکاس خبری اعتراف رسمی حکومت جمهوری اسلامی ایران، پرده از اتهامات واهی اعضای موسسه الحوار بردارد و با ارسال محتوای این اعتراف به موسسات و سازمان های حقوق بشری مانع از تکرار جنایات مشابه توسط دستگاه اطلاعاتی و قضایی ایران شود.

خانواده متهمان نیز که قبلا با مراجعه به مراکز مهم قضائی و امنیتی در اهواز و تهران، این مسئله را در ایران فراگیر کرده بودند این بار نیز با مراجعه به این مراکز و ذکر اظهارات نادران ، جنایت صالحی امیری بر متهم کردن فرزندانشان به اتهامهای بی پایه و بی اساس و شکنجه کردنشان را به آنها گوشزد کنند و با استفاده از تجمع و اعتراضات مسالمت آمیز نقض احکام فرزندان بی گناهشان را مصرانه بخواهند و در صورت امکان بر علیه صالحی امیری اقامه دعوی کنند .