کدام گروه خطرناک‌تر است، داعش یا القاعده؟
از یکی از شخصیت‌های ارشد امنیتی عرب پرسیدم به نظر شما کدام گروه خطرناک‌تر است؛ داعش یا القاعده؟ وی بلافاصله پاسخ داد که القاعده خطرناک‌ترین گروه به شمار می‌رود زیرا در تلاش برای اجرای پروژه بزرگ یا همان «پروژه اخوان‌المسلمین» است و پیوند عمیقی با این سازمان دارد. وی افزود باید به خاطر داشت که اسامه بن لادن، در واقع فرزند ناتنی گروه اخوان‌المسلمین است و همان‌گونه که لورانس رایت، کارشناس آمریکایی در کتاب معروفش «برج‌های مستحکم» توضیح داده است، اغلب رهبران القاعده به سازمان اخوان‌المسلمین وابستگی دارند. علاوه بر آن، اسامه بن لادن و معاونش ایمن الظواهری از تلاش‌های اخوان‌المسلمین برای سوق دادن «بهار عربی» به نفع این سازمان در سال ۲۰۱۱ استقبال کردند.
در واقع، القاعده بازوی نظامی سازمان اخوان‌المسلمین است و صرف‌نظر از انتقادهای متقابل آآن‌ها، دو گروه در مورد الگوی قابل ارائه از اسلام، مسلمانان و جهان وحدت‌نظر دارند. علاوه بر آن، القاعده با گروه‌های اسلام سیاسی شیعه (خمینیسم) رابطه همکاری متقابل، تبادل منافع و اقدام‌های مشترک دارد و این امر، در ماهیت روابط اخوان‌المسلمین با رژیم جمهوری اسلامی ایران و گروه‌های وابسته به آن در لبنان، عراق و یمن به خوبی منعکس می‌شود.
داعش علی‌رغم وحشی‌گری و روش خشونت‌آمیز خود، ویژگی‌ها و ارتباطات گسترده القاعده را ندارد و هنگامی که این سازمان سعی کرد پروژه بلندمدت اخوان‌المسلمین یعنی «خلافت» را برباید، به شدت مورد انتقاد و سرزنش قرار گرفت و یوسف قرضاوی، نماد رهبری فقهی و ایدئولوژیک اخوان‌المسلمین، اعلام کرد که داعش بدون مراجعه به اهل حل‌وعقد (منظورش همان سازمان اخوان‌المسلمین است) و اخذ موافقت آن برای ادعای خلافت هیچ حقی ندارد.
به همین ترتیب و با یک بررسی کوتاهی می‌توان دریافت که طالبان افغانستان نیز پس از تحول بسیار اندکی که پس از گذشت سال‌های متمادی در ظاهر آن‌ها به وجود آمده است، در نسخه کنونی هیچ تفاوتی با رفتار، شعار و اندیشه اخوان‌المسلمین ندارد و این گروه در زیرکی سیاسی و چگونگی ایجاد روابط و ائتلاف‌ها برای رسیدن به اهدافش با جنبش حماس فلسطین و حزب‌الله لبنان شباهت بسیاری دارد.
آمریکا در حال حاضر قصد دارد چالش‌های امنیتی افغانستان را به داعش خراسان پیوند دهد؛ آن هم در حدی که ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، در پاسخ به این پرسش که آیا ایالات متحده با طالبان علیه داعش خراسان همکاری می‌کند یا خیر؟ گفته است که این هم یک احتمال است.
امروز هیچ صحبتی در مورد خطر القاعده مطرح نیست و این گروه به متحد طالبان تبدیل شده است. القاعده اولین طرفی بود که پیروزی طالبان را تبریک گفت؛ همان‌گونه که اسامه بن لادن در گذشته همواره این گروه را می‌ستود. ناگوارتر اینکه این تاریخ سیاه بار دیگر در حال تکرار است و بر اساس اظهارات صریح جبهه مقاومت ملی افغانستان، القاعده در کنار طالبان علیه جنبش مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود در دره پنجشیر می‌جنگد. درست ۲۰ سال پیش و در ماه سپتامبر ۲۰۰۱، سازمان القاعده فرمانده احمد شاه مسعود، پدر احمد مسعود را که مخالف سرسخت طالبان و القاعده بود، ترور کرد و امروز القاعده در جنگ طالبان علیه احمد مسعود شرکت می‌کند.
رژیم جمهوری اسلامی ایران نیز همواره از طالبان حمایت کرده است و به همکاری با آن ادامه می‌دهد؛ به طوری که در گذشته به رهبران جنبش طالبان پناه داد و برای جنگجویان این گروه آموزش نظامی برگزار می‌کرد. البته رژیم ایران با رهبران القاعده نیز همین رویکرد و رفتار را دارد و این امر آنچنان برای همه اثبات‌شده و آشکار است که به ارائه برهان و دلیل دیگری نیاز ندارد.
بنابراین به صراحت می‌توان گفت که در ماهیت طالبان هیچ تغییری پدید نیامده است؛ جز اینکه آخوندهای قندهار و هلمند و فرزندان آن‌ها از لحاظ سیاسی و نظامی آموزش بیشتری دیده و تجربه بیشتری کسب کرده‌اند؛ اما آینده افغانستان و سرنوشت امنیت منطقه همچنان در تاریکی و ابهام باقی خواهد ماند.