حداقل ۳۵۰ هزار نفر در جنگ داخلی سوریه کشته شده‌اند
حداقل ۳۵۰۲۰۹ نفر در طول ده سال جنگ داخلی سوریه کشته‌اند. دفتر حقوق بشر سازمان ملل روز جمعه با اعلام این رقم تاکید کرد که این «حداقل» است و آمار واقعی و دقیق بسیار فراتر از این است. این اولین گزارش سازمان ملل در مورد میزان مرگ و میر در این فاجعه خون‌بار در طول هفت سال اخیر است.
این رقم هم شامل شهروندان غیرنظامی است و هم شامل نیروهای پیکارجوی ارتش‌ها و گروه‌های متعددی که در این جنگ شرکت داشته‌اند. تنها کسانی که نام کامل به اضافه مکان و زمان مرگ‌شان معلوم است در این آمار لحاظ شدند.
میشل باشله، کمیسیونر عالی حقوق بشر سازمان ملل، در سخنان خود در صحن جلسه شورای حقوق بشر گفت: «ما بر این بنیان فهرستی از ۳۵۰۲۰۹ فرد شناسایی‌شده را تهیه کردیم که از مارس ۲۰۱۱ تا مارس ۲۰۲۱ در جنگ سوریه کشته شدند.»
خانم باشله گفت از هر ۱۳ قربانی یک نفر کودک یا زن بوده است. او تاکید کرد که این «حداقل رقم قابل تایید است» و افزود: «تعداد واقعی کشته شده‌ها بی‌شک بالاتر است.»
«دیده‌بان حقوق بشر سوریه» که نزدیک به نیروهای اپوزیسیون است در ماه ژوئن تخمین زد که ۶۰۶ هزار نفر در این جنگ کشته شده‌اند که ۴۹۵ هزار نفرشان موارد ثبت شده است.
باشله گفت دفتر او مشغول تهیه الگویی آماری است که بتواند تصویری کامل‌تر ارائه دهد و در ضمن طرفین مسئول کشتار را نیز معین کند.
این مقام که سابقه ریاست‌جمهوری شیلی را نیز در کارنامه دارد یادآوری کرد که در گزارش قبلی سازمان ملل، در ماه اوت ۲۰۱۴، حداقل رقم کشته شدگان ۱۹۱۳۶۹ نفر محاسبه شده بود.
بیشترین شمار کشته‌شدگان ثبت‌شده در استان حلب در شمال سوریه با ۵۱۷۳۱ مورد است. این استان مدت‌ها در دست اپوزیسیون بود تا این‌که در دسامبر ۲۰۱۶ سقوط کرد.
خانم باشله در این گزارش در ضمن خواهان ساز و کاری مستقل برای رسیدگی به مسئله افراد مفقود شد. او در این زمینه گفت: «با توجه به شمار عظیم افراد مفقودالاثر در سوریه من بار دیگر خواهان ایجاد ساز و کاری مستقل با حمایت قوی بین‌المللی برای شفاف ساختن سرنوشت و مکان افراد مفقود؛ شناسایی بقایای انسانی و حمایت از بستگان هستم.»
رئیس اداره حقوق بشر سازمان ملل از نظر سیاسی متعلق به حزب سوسیالیست شیلی است، همان حزبی که یکی از رهبرانش، سالوادور آلنده، در سال ۱۹۷۳ در کودتایی به رهبری آگوستو پینوشه راست‌گرا سرنگون شد تا دیکتاتوری‌ای سر کار بیاید که بسیاری، از جمله رفقای خانم باشله، را «مفقود» کرد. از این رو او با مسئله سوریه و جنایات حکومت بشار اسد ارتباطی عاطفی دارد. پدر خود او، که در دولت آلنده رئیس اداره توزیع غذا بود، در زمان حکومت پینوشه به جرم خیانت دستگیر شد و ماه‌های متوالی هر روز در زندان عمومی سانتیاگو شکنجه می‌شد تا این‌که در مارس ۱۹۷۴ بر اثر حمله قلبی درگذشت. خانم باشله و مادرش نیز در سال ۱۹۷۵ دستگیر شدند و مدت‌ها به مکانی نامعلوم برده شدند و در واقع خودشان جزو «مفقودشدگان» بودند.
جنگ داخلی سوریه با انقلابی علیه اسد آغاز شد و به جنگ داخلی خونینی با حضور کشورهای منطقه و از جمله نیروهای حکومت ایران و شبه‌نظامیان تحت پشتیبانی آن کشیده شد. این جنگ در ضمن بزرگ‌ترین بحران پناهندگی جهان را رقم زد. پنج میلیون و ششصد هزار نفر از مردم سوریه در کشورهای همسایه پناه جسته‌اند که حدود چهار میلیون‌شان در ترکیه هستند. بیش از یک میلیون نفر سوری نیز به کشورهای اروپایی بخصوص آلمان مهاجرت کرده‌اند.
اکثریت اراضی سوریه اکنون بار دیگر به دست حکومت اسد افتاده اما هنوز بخش‌های چشمگیری در اختیار نیروهایی دیگر و حامیان خارجی‌شان است. نیروهای ترکیه حضوری گسترده در شمال و شمال غرب کشور دارند، جایی که در ائتلاف با نیروهای اپوزیسیون اسلام‌گرا هستند. نیروهای تحت رهبری کردهای چپ‌گرا سوریه نیز تحت عنوان «نیروهای دموکراتیک سوریه» کنترل بخش‌هایی از شرق و شمال شرق کشور را در اختیار دارند و از حمایت نظامی آمریکا برخوردارند.
رامی عبدالرحمان، مدیر «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» که مستقر در بریتانیا است، گفت: «ارائه آماری که نزدیک به واقعیت باشد بسیار دشوار است. اسامی بسیاری موجود است و باید اسنادی برای کسب اطمینان وجود داشته باشد.»
کارن کونینگ ابوزید، از اعضای کمیسیون سوریه سازمان ملل، که در مورد جنایات جنگی در این کشور تحقیق می‌کند روز پنجشنبه در جلسه شورای حقوق بشر گفت نیروهای دولت اسد همچنان دست به دستگیری غیرقانونی و بی‌اطلاع شهروندان می‌زنند. خانم ابوزید تاکید کرد: «اکنون زمان این نیست که کسی فکر کند سوریه کشوری است که بازگشت پناهجویان به آن ممکن است. جنگ علیه شهروندان غیرنظامی سوریه همچنان ادامه دارد.»
خانم باشله نیز در مورد شرایط کنونی سوریه صحبت کرد و گفت «زندگی روزمره مردم سوریه همچنان زخم رنجی غیر قابل تصور را بر خود دارد.»
او افزود: «خشونتی که آنان می‌کشند هنوز به پایان نرسیده: همین ماه قبل بود که شهروندان غیرنظامی در درعا و نزدیکی‌های این شهر تجربه جنگ شدید و بمباران عمومی توسط نیروهای دولتی و گروه‌های مسلح اپوزیسیون را داشتند.»
اشاره او به تهاجم نیروهای بشار اسد به استان جنوبی و دروه‌نشین درعا است که در آخرین روزهای ماه ژوئیه آغاز شد و در اوایل ماه جاری (سپتامبر ۲۰۲۱) پس از به پایان رسید که نیروهای اسد با حمایت پلیس نظامی روسیه مناطقی را از اپوزیسیون پس گرفتند. حداقل ۲۲ شهروند غیرنظامی در این نبرد یک ماهه کشته شده‌اند.
با وجود این‌که جنگ داخلی سوریه دیگر در صدر اخبار نیست، درد و رنج مردم این کشور هنوز مورد توجه خیلی‌ها است. از جمله پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان، که روز جمعه در نامه‌ای خطاب به رهبر تازه منتخب کلیسای کاتولیک ارمنی‌ها «رنج مردم سوریه و لبنان» را یادآوری کرد.