چرا بسیاری یا عاشق بهترین مرد تنیس جهان هستند یا از او متنفرند؟
نواک جوکوویچ بیست بار قهرمان گرند اسلمها شده است
نواک جوکوویچ اغلب مجبور میشود دستش را پشت گوشش قرار دهد تا تماشاگران را به تشویق وادار کند.
او ورزشکاری فوقالعاده است که قهرمانی در ۲۰ گرند اسلم را در کارنامه دارد و الان هم نفر اول ردهبندی جهانی تنیس است. البته اغلب از او به عنوان تنیسبازی یاد میشود که هواداران را به دو گروه کاملا متفاوت تقسیم میکند.
این صربستانی ۳۴ ساله به علت مشکلات ناشی از صدور ویزا الان در هتلی در ملبورن نگه داشته میشود. او منتظر تصمیم دادگاه است تا مشخص شود میتواند در اوپن استرالیا بازی کند یا نه. فارغ از هر حکمی که دادگاه صادر میکند، اتفاقات روزهای اخیر بیش از قبل موجب دوقطبی شدن طرفداران و مخالفان "نوله"شد.
حالا سئوال این است که چرا پسر بچهای که از بمباران سال ۱۹۹۹ بلگراد بدست ناتو جان بدر برد و جزو پرافتخارترین مردان دنیای تنیس شد، نمیتواند قلب بسیاری را تسخیر کند؟
'نمیتوانید مردم را مجبور کنید عاشق شما شوند'
در فینال ویمبلدون ۲۰۱۹ وقتی جوکوویچ در دیداری حماسی با راجر فدرر مبارزه میکرد، بارها تماشاگران او را هو کردند. او در آن مسابقه با فضایی روبرو شد که بیشتر در ورزشگاههای فوتبال دیده میشود تا در زمین مرکزی ویمبلدون.
جوکوویچ در آن مسابقه دو "مچ پوینت" (امتیاز منجر به پیروزی در مسابقه) را نجات داد و برنده آن بازی کلاسیک شد؛ در حالی که کارشناسان از تماشاگران میخواستند که احترام بیشتری برای این بازیکن بزرگ قائل شوند.
سخت بتوان گفت چرا بسیاری از تماشاگران جوکوویچ را دوست ندارند، البته درست است که فدرر محبوبیت بینظیری میان اکثریت هواداران تنیس دارد، اما جوکوویچ هم به هر حال از بزرگترین قهرمانان تاریخ این رشته است.
بوریس بکر، مربی سابق جوکوویچ به بیبیسی گفت: "نمیشود مردم را مجبور کرد عاشق کسی بشوند. او ورزشکاری جوان با طرز فکر و شخصیتی درست است و فقط نگاه متفاوتی به زندگی دارد. نواک در مورد خوردن، نوشیدن و خوابیدن ذهنیت متفاوتی دارد. نمیتوان به دلیل این مسائل از او انتقاد کرد. شاید دلیل موفقیت فوقالعاده او هم همین است، ولی قبول دارم که همه ممکن است با آنها موافق نباشند."
آیا شیوه خوشحالی او هم این آتش را بیشتر شعلهور میکند؟ جوکوویچ معمولا پس از پیروزی در مسابقه رو به چهار طرف زمین دستانش را بالا میبرد تا تماشاگران تشویقش کنند. این کار واقعا وقتی که همین تماشاگران قبلا او را هو کردهاند، کار درستی است؟
شاید هم مشکل را باید در شیوه رفتار او هنگام مسابقات جستجو کرد. بارها پیش آمده که حریفان جوکوویچ را متهم به اغراق در نشان دادن مصدومیتهایش کردهاند. برای مثال، در دوره قبلی اوپن استرالیا، تیلور فریتز، تنیسباز آمریکایی گفت، اگر مشکل مصدومیت عضلات شکم جوکوویچ آن قدر جدی بود، میتوانست از مسابقه کنار بکشد.
سال ۲۰۰۸، اندی رادیک، تنیسباز بازنشسته آمریکایی به شوخی گفت در میان کسالتهای بسیار زیادی که جوکوویچ را در اوپن آمریکا آزار میداد، بیماریهایی مثل آنفلوانزای پرندگان، سارس و سیاهزخم هم بود.
شاید هم مشکل نتیجه خشم شدیدی است که او گاهی در زمین بروز میدهد؟ بدترین نمونه در این زمینه در اوپن آمریکا ۲۰۲۰ رخ داد که او توپ را سهوا به کمک داور کوبید و از مسابقات اخراج شد.
تندخوییهایش با داوران و توپ جمعکنها هم اغلب با رفتار آرام راجر فدرر و رافائل نادال در تضاد است. به همین علت بسیاری از منتقدان او را "متکبر"میدانند.
احتمالا دلیل مشکل ترکیبی از تمام اینها است، ضمن این که نمیتوان رفتار او در خارج از زمین مسابقه را هم بیتاثیر دانست.
خوشنیت یا خودخواه؟
نواک جوکوویچ در ابتدای همهگیری ویروس کرونا هم با موجی از انتقاد روبرو شد. او و شماری دیگر از تنیسبازها در مسابقات تور آدریا (که جوکوویچ در راه انداختن آن نقش داشت) شرکت کردند و بدون رعایت فاصلهگذاری اجتماعی در مراسم مختلف آن مسابقات حاضر شدند. جوکوویچ پس از آن به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شد.
آن موقع محدودیتهای مربوط به کرونا در کرواسی آسانتر شده بود، اما هنوز واکسن کرونا به بازار نیامده بود. دن ایونز، تنیسباز بریتانیایی عمل جوکوویچ را "الگویی نامناسب"و نیک کیریوس، تنیسباز استرالیایی آن را "تصمیمی احمقانه"توصیف کردند.
جوکوویچ بعدا عذرخواهی کرد و گفت زمان برای برگزاری این مسابقات "خیلی زود"بود و حرکت او از "صمیم قلب"و ناشی از "خوشنیتی"بوده است.
او پارسال بار دیگر با انتقاد روبرو شد: زمانی که از کرگ تایلی، رئیس اوپن استرالیا خواست قوانین قرنطینه را آسانتر کند و به او پیشنهادهایی مثل کمتر شدن مدت قرنطینه و انتقال بازیکنان به خانههای خصوصی با زمین تنیس، داد.
جوکوویچ بار دیگر گفت که با "نیت پاک"آن حرفها را زده و مضمون نامهاش "به اشتباه خودخواهانه، سختگیرانه و همراه با ناسپاسی"تعبیر شده است.
صربستانی احساساتی که میخواهد محبوب باشد
نیت پاک، زیربنای شخصیتی نواک جوکویچ است. او در صربستان مدارسی راه انداخته تا "به بچههای مناطق فقیر فرصت آموزش و بازی در فضای امن و خلاقانه"بدهد؛ کارهایی که به نظر میرسد در تجربیات دوران کودکی او هنگام جنگ بالکان ریشه داشته باشد.
صربستان همیشه جایی مخصوص در قلب جوکوویچ داشته است. در کنار حضور در گرنداسلمها تلاش کرده که تا جایی که میتواند برای کشورش هم بازی کند. او همچنین عاشق این است که راکتهایش را به تماشاگران کم سنو سال کنار زمین هدیه بدهد.
هواداران جوکوویچ (باید یکی از مسابقات صربستان در جام دیویس را از نزدیک دید تا متوجه شد چه شور و شوقی دارند) همواره از او به خاطر دستاوردهایش آن هم در رقابت با دو اسطوره تاریخ تنیس (فدرر و نادال)، تقدیر میکنند.
جوکوویچ در زندگی شخصی اهمیت زیادی برای مسائل معنوی قائل است. او تمرینات مرتب یوگا و مدیتیشن دارد و رژیم غذاییاش محیط زیستی است. او یک بار به شکرانه پیروزی در دو گرنداسلم پیاپی همراه همسرش به سفر کوهستانی پنج روزه رفت.
جوکوویچ در اوایل دوران حرفهای به "جوکر"معروف شد، به این دلیل که به شوخی ادای دوستان تنیسبازش را در میآورد؛ چیزی که نشان میدهد علاقه دارد محبوب بودن خبر میدهد.
جوکوویچ هرگز نتوانسته از حمایت تماشاگران در حد راجر فدرر و رافائل نادال لذت ببرد؛ به خصوص در اوپن آمریکا، که به نظر میرسد اصلا محبوب هواداران نیست.
در حالی که خیلی وقتها تماشاگران نیویورکی جوکوویچ را هو میکردند، در فینال دوره قبلی اوپن آمریکا مقابل دنیل مدودف، تماشاگران چنان حمایت پرشوری از تنیسباز صرب داشتند که او به رغم شکست در دیدار نهایی گفت "به خاطر عشقی که از جمعیت گرفته، خوشبختترین مرد زمین است."
ساسا اوزمو، خبرنگار صربستانی به بیبیسی گفت: "رفتار نامنصفانه با جوکوویچ در طول سالیان دراز به سیاههای از خطاهایی تبدیل شده که از او اغلب به خاطر آنها انتقاد میکنند. این در حالی است که بعضی وقتها، به کارهای بسیار خوب او آنطور که باید و شاید توجه نمیکنند."
ماجرای حضور جوکوویچ در رقابتهای امسال اوپن استرالیا فضای دو قطبی به نفع یا علیه او را شدیدتر هم خواهد کرد. اگر در دادگاه دوشنبه برنده شود، میتواند برای دهمین قهرمانی در اوپن استرالیا و کسب بیست و یکمین قهرمانی در گرند اسلمها رقابت کند. هر چند که به احتمال بسیار زیاد او را، که همین حالا هم به دلیل مخالفتش با واکسن به "نوواکس"معروف شده، در بیشتر مسابقات هو خواهند کرد.
اگر هم که وکلای جوکوویچ بتوانند اجازه حضورش در استرالیا را بدست آوردند، آن گاه چنین وضعیتی در اولین مسابقه بعدی او برقرار خواهد شد.