اسرائیل:ما پای برجام نیستیم، هر کاری بخواهیم می‌کنیم
نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، روز دوشنبه ۱۰ ژانویه (۲۰ دی) با سخنرانی در صحن مجلس آن کشور، کنست، تاکید کرد که اسرائیل متعهد به توافق‌های احتمالی هستهای با ایران نخواهد بود و هر اقدامی لازم بداند، برای تامین امنیت خود انجام می‌دهد.
آقای بنت گفت: «ما در مورد مذاکرات وین نگرانیم. برای من مهم است که این‌جا به روشنی حرفم را بزنم تا سوء برداشت نشود: اسرائیل بخشی از این توافق نیست، اسرائیل متعهد به هر آن‌چه در این توافق‌ها امضا بشود، نیست و اسرائیل همچنان بی‌هیچ محدودیتی آزادی عملیاتی خود را در تمام نقاط و در هر زمانی تضمین می‌کند.»
این اولین حضور آقای بنت به عنوان نخست‌وزیر در کمیته روابط خارجی و امور دفاعی مجلس اسرائیل بود که وظیفه آن بازبینی امور نظامی و خارجی کشور است. بخشی از سخنان بنت علنی بود و بخشی از دیگر سخنان او پشت درهای بسته ایراد شد.
بنت در آغاز اظهارات خود تاکید کرد که ایران «در صدر فهرست چالش‌های ما قرار دارد.»
او افزود: «ایران سر هشت‌پایی است که دشمنان و نایبان و بازوهای خود را به سمت ما و تمام مرزهامان می‌فرستد. شب و روز با ایران و گروه‌های نیابتی آن سر می‌کنیم. داریم تغییری ایجاد می‌کنیم و به نگرش حمله مداوم و نه فقط دفاع مداوم، روی آورده‌ایم.»
مدت‌ها است که ایران و اسرائيل درگیر جنگی غیررسمی هستند که شامل حملات سایبری و دریایی و عملیات محرمانه می‌شود. اسرائیل بارها نیروهای مورد حمایت ایران را در خاک سوریه مورد حمله قرار داده است و بسیاری از عملیاتی که علیه برنامه هستهای در خاک ایران انجام شده است، نیز کار نیروهای امنیتی آن کشور دانسته می‌شود.
در زمان مذاکرات منتهی به برجام، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر وقت اسرائيل، به شدت با دولت وقت آمریکا به ریاست جمهوری باراک اوباما، مخالفت می‌کرد. دولت جدید اسرائیل، به رهبری بنتِ راست‌گرا و یائیر لاپید، وزیر خارجه میانه‌گرای او، نیز مخالف احیای برجام است و در عوض خواهان توافقی است که محدودیت‌های بیشتری بر برنامه هستهای ایران اعمال کند و علاوه بر مسئله هستهای، به فعالیت‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران در منطقه نیز بپردازد. مقامات دولت اسرائیل اما گاه گفته‌اند که احیای برجام بهتر از دست نیافتن به هرگونه توافق و گسترش بی‌وقفه برنامه هستهای ایران است. آنان در عین حال تاکید کرده‌اند که آن کشور اگر لازم بداند، حتی بدون حمایت آمریکا یا سایر کشورها دست به اقدام نظامی علیه ایران خواهد زد تا جلو دست‌یابی جمهوری اسلامی ایران به بمب هستهای را بگیرد.
نخست‌وزیر اسرائیل در سخنان خود در کمیته مجلس تاکید کرد که اوضاع امنیتی اسرائیل مطلوب است و در حال بهبود نیز هست. او گفت: «ما سامانه امنیتی را باثبات ساختیم و بودجه را تصویب کردیم. اقتصاد اسرائيل قوی است و رشد هفت درصدی دارد. به دلیل همین رشد، پول زیادی خرج سرمایه‌گذاری و تقویت ارتش اسرائیل می‌کنیم؛ به شیوه‌ای که چندین سال انجام نشده است. این تقویت برای موجودیت ما حائز اهمیت است.»
بنت تاکید کرد که نیروهای نظامی و امنیتی کشورش در حال بزرگترین تجدید قوای سال‌های اخیر هستند. دولت بنت بودجه سال ۲۰۲۲ دفاع را به نزدیک ۶۰ میلیارد شِکِل (بیش از ۱۹ میلیارد دلار) ارتقا داد که بخش عظیمی از آن مخصوص عملیات در پیوند با ایران است. آقای بنت با انتقاد از نتانیاهو، نخست‌وزیر پیشین، مدعی شد که ارتش آن کشور چندین سال در حال سقوط بوده است و آن وضعیت باعث شده است که «امنیت ملی اسرائیل از همه لحاظ شدیدا تخریب شود.» آقای بنت در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ در کابینه نتانیاهو وزارت دفاع را بر عهده داشت.
حضور آقای بنت در کنست در حالی است که دور هشتم مذاکرات هستهای در وین در جریان است و برخی نشانه‌ها خبر از پیشرفت آن به سوی هدف اعلام‌شده‌اش می‌دهد که احیای برجام است.
از جمله نگرانی‌های اعلام‌شده اسرائیل، رسیدن به «توافقی موقت» است که در آن فقط بعضی تحریم‌ها لغو شوند، اما برنامه هستهای ایران هم در سطح کنونی بماند و به سطح برجام تقلیل داده نشود. ایران در حال حاضر اورانیوم را در سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند. سطح مجاز در برجام ۳.۲۵ درصد است. سطح لازم برای استفاده تسلیحاتی بالای ۹۰ درصد است.
وزارت خارجه ایران اما روز دوشنبه، ۱۰ ژانویه، تاکید کرد که تهران توافق موقت را (که گاهی «کمتر در ازای کمتر» نیز نامیده می‌شود) نخواهد پذیرفت. این تاکید در پی آن بود که روزنامه عربی «رای الیوم» که چاپ لندن است، روز یکشنبه، ۹ ژانویه، مدعی شده بود که یک توافق موقت دوساله بین دو طرف به دست آمده است که طی آن آمریکا تحریم‌های دوره ترامپ را لغو می‌کند، و ایران هم اورانیوم غنی‌شده را به روسیه می‌فرستد.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، تاکید کرد که ایران به دنبال قراردادی دیرپا است و خبر «رای الیوم» را قویا تکذیب کرد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در این مورد گفت: «اولویت ما همچنان بازگشت سریع و دوجانبه به تبعیت کامل از برجام است. ما نزد مطبوعات مذاکره نمی‌کنیم و در مورد دعاوی مشخص راجع به مذاکرات هم نظر نمی‌دهیم. در مذاکرات هفته گذشته شاهد کمی پیشرفت بودیم و امیدواریم که این هفته به این پیشرفت ادامه دهیم. نکته روشن این است که اگر به‌‌زودی به درک مشترکی در مورد بازگشت دوجانبه به تبعیت از برجام نرسیم، گام‌‌های هستهای ایران که در حال شتاب گرفتن است، باعث می‌شوند مزایای برجام در جلوگیری از گسترش سلاح‌های هستهای بیش از پیش کاهش یابد.»
بریتانیا و آلمان که همراه با فرانسه، چین، و روسیه طرف مذاکره مستقیم با ایران هستند، اخیرا روسای هیات‌های مذاکره‌کننده خود در وین را عوض کردند که به نظر می‌رسد تغییراتی معمول و عادی باشد. رئیس جدید هیات آلمانی تیوروِن بلمان، دیپلمات آلمانی است که سابقه حضور در بخش‌های سیاسی و مطبوعاتی سفارت آلمان در تهران را دارد. او دو بار هم در اسرائيل خدمت کرده است؛ یک بار در سمتی پایین در نمایندگی کمیسیون اروپا در تل‌آویو، و بار دیگر در بخش سیاسی سفارت آلمان در اسرائیل.
استفانی القاق، مدیر اداره خاورمیانه و آفریقای شمالی وزارت خارجه بریتانیا، نیز رئیس جدید هیات آن کشور در مذاکرات وین است.