همه‌چیز درباره شاهین صحرا، رزمایش مشترک نیروهای هوایی اسرائیل و ایالات متحده آمریکا
روز یکشنبه، ۲۶ دی ۱۴۰۰، نیروی دفاعی اسرائیل از اجرای رزمایشی مشترک نیروهای هوایی ایالات متحده آمریکا و اسرائیل در این کشور خبر داد؛ رزمایشی که جمعه، ۲۴ دی، به پایان رسیده بود. در جریان این رزمایش سه روزه که «شاهین صحرا» (Desert Falcon) نام داشت، دست‌کم شش فروند جنگنده اف-۱۶سی‌ام نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا به همراه جنگنده‌هایی مشابه از اسکادران ۱۱۵ نیروی هوایی اسرائیل و همچنین جنگنده‌های ضربتی اف-۱۶آی‌سوفا از اسکادران ۱۱۹ این نیرو شرکت داشتند.
خلبانان جنگنده‌های اف-۱۶سی‌ام آمریکایی شرکت‌کننده در این رزمایش پیش‌تر، در تاریخ چهاردهم و پانزدهم دی‌ماه، در چندین عملیات علیه شبه‌نظامیان حشدالشعبی وابسته به سپاه قدس در منطقه دیرالزور شرکت کرده بودند. در این چند عملیات، آنان بدون آنکه به این شبه‌نظامیان آسیب برسانند، موفق شدند چند پرتاب‌گر راکت را منهدم کنند. این جنگنده‌ها به همراه شش فروند دیگر از همین نوع در نیمه دسامبر ۲۰۲۱ به پایگاه هوایی موفق السلطی در اردن اعزام شده بودند تا در مجموعه عملیات و گشت‌های مسلح هوایی در سالگرد مرگ قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس و ابومهدی المهندس، فرمانده سابق حشد الشعبی، شرکت کنند.
بر اساس توافق‌های نظامی و سیاسی دولت‌های اسرائیل و ایالات متحده آمریکا در دو سال گذشته، فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (سنتکام) به برگزاری رزمایش‌های مشترک با حضور اسکادران‌های جنگنده نیروهای هوایی دو کشور یاری رسانده است؛ رزمایش‌هایی به میزبانی نیروی هوایی اسرائیل که در جریان آن، خلبانان و افسران کنترل تسلیحات اسکادران‌های شکاری نیروی هوایی این کشور در کنار همتایان آمریکایی خود، عملیات مشترک هوایی علیه نیروهای سپاه قدس و شبه‌نظامیان خارجی‌اش در سوریه را شبیه‌سازی می‌کنند.
در رزمایش مشترک اخیر نیروهای هوایی دو کشور، علاوه بر شرکت جنگنده‌های اف-۱۶ آن‌ها، هواپیماهای هشدارسریع هوابرد ناچشون ایتام (Nahshon Eitam) اسکادران ۱۲۲ نیروی هوایی اسرائیل نیز شرکت داشتند. خدمه آن‌ها ضمن آگاهی‌رسانی به خلبانان جنگنده شرکت‌کننده در رزمایش، بر عملکرد آن‌ها و همچنین کنترل ترافیک پروازی بر فراز جنوب و مرکز اسرائیل نظارت داشتند.
حضور شاهین‌های تیرانداز نیروی هوایی آمریکا در پایگاه هوایی آودا
رزمایش شاهین صحرا به میزبانی نیروی هوایی اسرائیل در مرکز پایگاه هوایی آودا در جنوب این کشور برگزار شد. شش فروند از ۱۲ فروند اف-۱۶سی‌ام اسکادران ۵۵ شکاری موسوم به تیراندازها (Shooters) نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا که از آذرماه در پایگاه هوایی شهید موفق السلطی در اردن به سر می‌برند، برای شرکت در آن به آودا اعزام شدند. این جنگنده‌ها بخشی از ۱۸ فروند اف-۱۶سی‌ام اعزامی اسکادران ۵۵ شکاری نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا در منطقه خاورمیانه‌اند؛ جنگنده‌هایی که از تاریخ ۲۸ مهر ۱۴۰۰ تا امروز، در منطقه عملیاتی فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا در خاورمیانه حضور دارند و در اجرای آخرین حملات هوایی علیه داعش در جریان عملیات «عزم راسخ» (Inherent Resolve) و همچنین گشت‌های مسلح هوایی نیروی هوایی این کشور بر فراز عراق و سوریه در دومین سالگرد مرگ قاسم سلیمانی نقش مهمی ایفا کرده‌اند.
اسکادران ۵۵ شکاری نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا ۲۵ فروند جنگنده همه‌منظوره اف-۱۶سی‌ام بلاک۵۰ و دو فروند نمونه آموزشی رزمی آن‌ها یعنی اف-۱۶دی‌ام بلاک۵۰ در اختیار دارد؛ جنگنده‌هایی که در پایگاه هوایی شاور در ایالت کارولینای جنوبی مستقرند. این جنگنده‌ها علاوه بر توانایی در اجرای همه ماموریت‌های تعریف‌شده برای اف-۱۶، می‌توانند عملیات سرکوب پدافند هوایی دشمن با استفاده از موشک‌های ضدرادار هارم (HARM) را نیز اجرا کنند.
اف-۱۶سی‌ام‌های اعزامی اسکادران ۵۵ شکاری نیروی هوایی ایالات متحده به پایگاه هوایی آودا در اسرائیل در جریان رزمایش به نمونه تمرینی از موشک‌های هوابه‌هوای بردمتوسط ایم-۱۲۰ سی‌آمرام (AIM-120C AMRAAM) و بردکوتاه ایم-۹اکس سایدوایندر (AIM-9X Sidewinder) مجهز بودند که این امر نشان دهنده شرکت آن‌ها در رزم هوایی است.
نقش خفاش و اژدهای پرنده اسرائیلی در رزمایش
همان‌طور که در مقدمه ذکر شد، نیروی هوایی اسرائیل با دو نوع از جنگنده‌های خود در رزمایش شاهین صحرا شرکت کرد؛ جنگنده‌های نخست از نوع ضربتی اف-۱۶آی‌سوفا و جمعی اسکادران ۱۱۹ موسوم به خفاش بودند که از پایگاه هوایی رامون به آودا اعزام شدند. این جنگنده‌های مجهز به غلاف هدف‌گذار و همچنین نمونه تمرینی موشک‌های هوا‌به‌هوا کوتاه‌برد پایتون۵ در رزمایش شرکت کردند. در جریان این رزمایش، خلبانان در کابین جلو و افسران کنترل تسلیحات عملیات هوایی علیه نیروهای دشمن فرضی را در یک میدان تیر واقع در صحرای نقب شبیه‌سازی کردند.
در جریان عملیات‌های شبیه‌سازی شده جنگنده‌های اف-۱۶آی‌سوفا اسرائیلی، جنگنده‌های اف-۱۶سی‌ام اسکادران ۵۵ شکاری نیروی هوایی آمریکا نیز آن‌ها را همراهی کردند؛ جنگنده‌هایی که به‌منظور شبیه‌سازی حملات هوایی، با استفاده از تسلیحات هدایت‌شونده چون بمب‌های هدایت‌لیزری، به غلاف هدف‌گیری لنترن (LANTIRN) مجهز بودند.
با توجه به رادارگریز نبودن جنگنده‌های اف-۱۶ و امکان شناسایی آن‌ها در جریان هرگونه عملیات رزمی مشترک بر فراز سوریه، نیروی هوایی عربی سوریه می‌تواند با استفاده از جنگنده رهگیرهای میگ-۲۹ خود با آن‌ها مقابله کند. به همین دلیل در جریان رزمایش «شاهین صحرا»، رهگیری و حمله جنگنده‌های میگ-۲۹ سوری به جنگنده‌های اف-۱۶سی‌ام آمریکایی و اف-۱۶آی‌سوفا اسرائیلی شبیه‌سازی شد. نقش جنگنده‌های میگ-۲۹ سوری را خلبانان اسکادران ۱۱۵ موسوم به اژدهای پرنده بر عهده داشتند.
خلبانان اسکادران اژدهای پرنده از دیرباز در رزمایش‌های نیروی هوایی اسرائیل نقش دشمن را ایفا کرده‌اند. در رزمایش شاهین صحرا، جنگنده‌های آن‌ها به نسخه تمرینی موشک ایم-۹ ال سایدوایندر (AIM-9L Sidewinder) مجهز بودند تا از آن برای شبیه‌سازی ساقط کردن جنگنده‌های اف-۱۶سی‌ام آمریکایی و اف-۱۶آی اسرائیلی در این رزمایش استفاده کنند. پس از اجرای رزم‌های هوایی شبیه‌سازی شده در رزمایش، اطلاعات استخراج شده از موشک‌های هوابه‌هوای تمرینی به تجزیه‌وتحلیل عملکرد خلبانان و افسران کاربر تسلیحات آن‌ها کمک کرد.
در طول رزمایش‌های نیروی هوایی اسرائیل، خلبانان اف-۱۶ اسکادران ۱۱۵ موسوم به اژدهای پرنده برای شبیه‌سازی دقیق عملکرد خلبانان جنگنده‌های میگ-۲۹ سوری به زبان عربی با یکدیگر مکالمه و حتی در طول رزمایش از شناسه‌ها و نام‌های عربی استفاده کردند. این اقدام خلبانان جنگنده‌هایی از این نیرو را که برای اجرای عملیات بر فراز سوریه و مقابله با تهدید جنگنده‌های نیروی هوایی عربی سوریه آماده می‌شوند، همواره در بالاترین سطح آمادگی نگه می‌دارد.
لازم به ذکر است با توجه به افزایش خطر استفاده سپاه قدس و شبه‌نظامیان خارجی آن در عراق و سوریه از پهپادهای انتحاری علیه نیروهای نظامی آمریکایی، خلبانان اف-۱۶سی‌ام آمریکایی شرکت‌کننده در رزمایش به همراه همتایان اسرائیلی آنان با استفاده از موشک‌های آمرام، سایدویندر و پایتون-۵ مقابله با این پهپادها را شبیه‌سازی کردند.
همان‌طور که در مقدمه ذکر شد، رزمایش شاهین صحرا روز جمعه به پایان رسید و شش فروند اف-۱۶سی‌ام اعزامی نیروی هوایی آمریکا به پایگاه هوایی آودا به پایگاه هوایی شهید موفق السلطی در جنوب اردن بازگشتند تا در ماموریت‌های گشت مسلح هوایی در پشتیبانی از عملیات عزم راسخ ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا شرکت کنند.
همان‌طور که از نام پیدا بود، رزمایش شاهین صحرا بر استفاده نیروهای هوایی اسرائیل و آمریکا از جنگنده‌های اف-۱۶ موسوم به شاهین شکاری (Fighting Falcon) متمرکز بود و خلبانان اف-۱۶ هر دو نیرو ضمن افزایش آمادگی خود در اجرای ماموریت‌های مشترک، تجربه‌های خود در رزم هوایی و همچنین ماموریت‌های هوابه‌سطح را با یکدیگر به اشتراک گذاشتند