ناسیونالیسم عظمت طلب ترکیە
کردستان سوریە و سوریە، منطقە اقلیم کردستان، لیبی، قطر، شرق مدیترانە و اکنون منازعە آذربایجان و ارمنستان. بوضوح آشکار است کە ترکیە نگاە خود در حوزە سیاست خارجی را بشدت متحول کردە و دارد در سطح بالائی تهاجمی برخورد می کند. ترکیە درصدد احیای قدرت منطقەی خود و فراروئی آن در حداقلهای خود بە مختصاتی است کە در دوران عثمانی وجود داشت، یعنی ایجاد یک امپراطوری هم از طریق تسخیر خاک و آب، و هم از طریق نفوذ سیاسی و اقتصادی. درست است کە امکان ایجاد امپراطوری ها بمانند سابق وجود ندارد، اما ترکیبی از آنچە در قدیم بود همراە با اعمال هیمنە خود در شرایطی کە جهان از لحاظ آرایش میان قدرتها پوست می اندازد، امکان پذیر است.
ترکیە بعد از آنکە از پذیرش در اتحادیە اروپا منع شد، بە شرق روی آورد، اما این تمام ماجرا نبود. رویکرد بە شرق بە معنای اعمال سیاست پاسیف یا مغازلە صرف با غرب نبود. در واقع بازگشت بە شرق بە معنای تعرض بە غرب هم بود کە با افزایش سالها بر حجم آن افزودەشد. بحران در مدیترانە شرقی بهترین فاکت در این مورد است.
اما تمام ماجرا این نیست. ترکیە کە با جنبش کردها در داخل روبرو است، جنبشی کە از دهە هشتاد میلادی سدە قبل رمق این کشور را مکیدەاست، بە سیاست تعرضی در خارج از مرزهای خود روی آوردەاست. این سیاست کە متوجە سرکوب کردها در دیگر کشورها هم هست، همزمان احیای ناسیونالیسم ترکی و روح عظمت طلبی بەجای ماندە از دوران عثمانی در میان خود ترکها را هم نشانە گرفتەاست. دولت این کشور در واقع برای بە عقب نشاندن کردها، بە تشدید ناسیونالیسم عظمت طلبانە دست زدەاست. و هنگامیکە کل کشور درگیر یک جنگ و گریز منطقەای و فرامنطقەای می شود، این وضعیت چنان می تواند داخل کشور را هم متاثر کند کە از تعرض گفتمان اقلیتها جلوگیری بعمل آورد. پیشەکردن سیاست تعرضی در سطح منطقەای و فرامنطقەای، بمنزلە ترمز نهادن بر گفتمانهای درونی هم هست.
کشورهائی کە از لحاظ درونی استحکام ندارند، یا بە مرید کشورهای قدرتمند تبدیل می شوند و یا با ایجاد بحران بە فراافکنی مشغول می شوند. از قدیم هم گفتەاند کە بهترین دفاع حملە است.
اما بحث بر سر این است کە شاید فراافکنی بتواند ضرورت حل بنیادین مشکلات را بە عقب بیاندازد، اما مشکل در هر صورت بر سر جای خود باقی است.
البتە ترکیە کارتهای دیگری هم دارد کە با آنها بازی کند کە بر حسب ضرورت و نیاز زمان آنها را رو خواهد کرد. وجود مسلمانان و ترکها در دیگر کشورها و مناطق دنیا این امکان را فراهم می آورند.
پس این قصە را سر دراز است. آیا ناسیونالیسم عظمت طلب ترکها از این قدرت برخوردار است کە کردهای این کشور را بیش از پیش در گروههای شبە نظامی محدود کند و از نمایشها و اعتراضات مردمی در داخل خود ترکیە مرتبا جلوگیری کند، یا در جائی بە بن بست خواهد خورد؟ علاوە بر سرکوب خشن، موضع تعرضی دولت اردوغان بر مناطق کردنشین این کشور تاثیر فاحش گذاشتەاست. ترکیە در سوریە بە ژنوساید سرزمینی کردها دست زد و تا این لحظە هم موفق بودەاست. این کشور بهترین شهرها و مناطق کردنشین را در این کشور تسخیر کرد. در اقلیم کردستان در گسترەای قابل توجە پایگاە نظامی زدەاست. ژنوساید سرزمینی و اشغال نظامی بەشیوە سیستماتیک پیش بردە می شود و با زبان خشن تری با دنیا سخن می گوید. بی گمان در سالهای آیندە در همان مناطق اشغالی در کردستان سوریە دست بە حفاری برای کشف نفت و گاز هم خواهد زد.
ناسیونالیسم عظمت طلبانە ترکیە برنامەهای زیادی دارد.