پیمان عارف: ایران ، ترکیه و رفراندوم استقلال کردستان
دولت باغچه لی رئیس حزب دست راستی حرکت ملی گرای ترکیه روز پنجشنبه در کنفرانس مطبوعاتی در واکنش به انشعاب صورت گرفته در اعتراض به دیکتاتوری او در درون حزب ، همچنین به مسئله رفراندوم اقلیم کردستان نیز پرداخت و با تهدید اقلیم کردستان به جنگ گفت:
این رفراندوم اگر برگزار شود و اقلیم به سوی استقلال برود ترکیه باید به کردستان اعلان جنگ دهد!
اظهارات باغچه لی در شرایطی بیان میشود که اردوغان و خلوصی آکار با دعوت از سرلشکر باقری به آنکارا در صدد جلب حمایت ایران برای حمله مشترک به قندیل و مقاومت مشترک در برابر استقلال اقلیم بودند و اظهاراتی هم که اردوغان دیروز در بازگشت از سفر اردن مطرح کرد حکایت از تلاش او برای یارگیری از ایران در برابر مسئله کرد دارد.
اردوغان ۳ هدف را در کوتاه مدت دنبال میکند:
۱- حذف پ ک ک از سنجار توسط نیروهای حشد الشعبی مورد حمایت ایران در حالیکه حشد الشعبی را بارها و بارها تروریست اعلام کرده و آشکارا مشارکت حشد الشعبی در آزادسازی تل عفر را خط قرمز ترکیه دانسته است.
تل عفری که نزدیک به ۱/۳ ترکمانان آن اساسا شیعه هستند!
۲- کمک گرفتن از ایران برای حمله وسیع به قندیل و بستن عقبه لجستیکی پ ک ک در حاج عمران توسط ایران و نهایتا وارد آوردن ضربه نهایی به پ ک ک که میتواند تا حدود زیادی موقعیت داخلی اردوغان برای انتخابات ۲۰۱۹ را نیز تثبیت کند.
۳- کمک گرفتن از ایران و دولت مرکزی عراق برای محاصره اقتصادی کردستان در صورت پافشاری دولت اقلیم برای برگزاری رفراندوم استقلال و حتی در صورت لزوم چنانکه باغچه لی گفته است حمله به خاک اقلیم که در مطلوب ترین حالت میتواند بصورت حمله مشترک با ایران و دولت مرکزی انجام پذیرد.
در مقابل همه اینها که میخواهد چه میدهد؟
در بخشی از سوریه که فرانسوی ها بعد از ساکس-پیکو بدان نام "سوریه مفید"دادند و از عفرین و عدلیب در شمال تا جولان در جنوب و حلب در شرق و لازقیه و ترتوس در غرب را شامل میشود ؛ در حال حاضر این تنها استان عدلیب است که خارج از کنترل دولت سوریه و در اختیار النصره و گروههای اقماری اش قرار دارد ؛
عدلیبی که پشت به استان انطاکیه ترکیه دارد و با حمایت لجستیکی و نظامی ترکیه سر پا ایستاده و اگر ترکیه با بستن مرز جلوه گوز پشتیبانی اش را از آنها قطع کند ارتش سوریه میتواند ظرف چند هفته عدلیب را نیز تحت کنترل خود درآورد.
بنظر میرسد امتیازی که اردوغان به ایران میتواند بدهد عملا محدود به عدلیب خواهد بود.
.................................................
مستندات تاریخی نشان میدهد که اقوام کرد در درون امپراتوری عثمانی بویژه پس از ایجاد سهویت و ساختار خلافت در آن بعد از سلطان سلیم هیچگاه پذیرفته نشدند و به همین دلیل بود که در سلسله جنگ های چالدران تا ذهاب بیشتر قبایل کرد در کنار شاه اسماعیل و شاه طهماسب شمشیر زدند.
بر خلاف عثمانی که آنچنان با مسئله کرد درگیر بود که در سور تا لوزان این مسئله به عنوان یکی از مسائل پر اهمیت مورد توجه قرار گرفت ؛ ایران هیچگاه با "مسئله کرد"مواجه نبوده و نه تنها کردهای کلهر و کرمانج شیعه همواره خود را بخشی از ایران و نگاهبان آن دانسته اند بلکه حتی عموم کردهای سنی سورانی نیز در طول ۵۰۰ سال گذشته از چالدران بدین سوی به ایران وفادار بوده و هیچگاه بصورت درون زا خواهان جدایی از ایران نبوده اند.
قصه جمهوری مهاباد را نیز به عنوان پروژه طراحی شده توسط شوروی و زیر بیرق ارتش سرخ نمیتوان حرکت درون زای جدایی طلبانه تلقی کرد.
لذا مسئله کرد اولا مسئله بقایای عثمانی است و نه مسئله ایران!
اقلیم کردستان نیز جایی است که استان سلیمانیه و کرکوک اش تحت کنترل مستقیم اتحادیه میهنی به عنوان دوستان دیرین ایران قرار دارد ؛
در اربیل نیز خاندانی حاکم است که گرچه در سالیان اخیر با ایران رابطه خوبی نداشته اما متولد ایران است و سالها در ایران زندگی کرده و حتی فارسی را نیز خوب میداند ؛ دور شدنش از ترکیه و نزدیک شدنش به ایران با اتخاذ سیاست منطقه ای واقع بینانه از سوی ایران کار دشواری به نظر نمیرسد.
چه آنکه وزیر خارجه ترکیه مولود چاوش اوغلو با درک اهمیت یارکشی در درون معادلات قدرت اقلیم دیروز در اربیل به دیدار قباد طالبانی فرزند مام جلال رفت ولی متاسفانه دستگاه دیپلماسی ایران در سالیان اخیر از هرگونه تعامل همگرایانه با پارتی و بارزانی ها دوری جسته است.
علاوه بر دوگانه پارتی-یکتی نباید از نقش گوران (تغییر) و نزدیکی آن با ایران از یک سوی و مخالفت مرحوم نوشیروان مصطفی و جانشینش عمر سید علی با رفراندوم استقلال نیز چشم پوشی نمود.
................................................
نهایت سخن اینکه کشور مفروض کردستان نهایتا به عنوان سرزمین بسته نیازمند حمایت و اتکا به یکی از دو کشور قدرتمند همسایه یعنی ایران و ترکیه خواهد بود ؛خطر این کشور برای ترکیه بمراتب بیش از ایران است ؛
تبدیل این تهدید به فرصت برای ایران بمراتب امکان پذیر تر است تا برای ترکیه!
لذا ایران درباره مسئله اقلیم کردستان می بایست راهی مستقل از ترکیه بر مبنای منافع ملی خود در پیش گیرد و اجازه ندهد مصالح ملی اش توسط رقیب منطقه نه چندان قابل اعتمادی چون اردوغان به گروگان گرفته شود.
یادمان نرود که اردوغان در سوریه نیز دیگر چیز زیادی برای معامله ندارد!